Σελίδες

Τετάρτη 20 Φεβρουαρίου 2013

Το Πολιτικό Καφενείο με το πανό του έξω από τη Βουλή





FREE photo hosting by Fih.gr
Το Πολιτικό Καφενείο με το πανό του έξω από τη Βουλή
«ΝΑ ΦΥΓΟΥΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ – ΤΡΟΪΚΑ»
Το Πολιτικό Καφενείο με το γνωστό πανό του όπου αναγράφεται το σύνθημα «ΝΑ ΦΥΓΟΥΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ – ΤΡΟΪΚΑ» βρίσκεται αυτή τη στιγμή έξω από τη Βουλή, στο σημείο που πρωτοβγήκε τον Αύγουστο του 2010 και συνέχισε στις μεγάλες κινητοποιήσεις των πλατειών. Δίπλα στο πανό του Πολιτικού Καφενείου βρίσκεται και το πανό του ΑΚΕΠ, των συντρόφων που είναι και μέλη της ΣΟ. Στόχος μας και σήμερα είναι Να πέσει η κυβέρνηση και να ακυρωθούν το μνημόνιο και τα μέτρα. Ν’ ανοίξει ο δρόμος για την κατάργηση των πολιτικών λιτότητας, για την επαναφορά των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας και του βασικού μισθού στο επίπεδο προ του μνημονίου. Να υψώσουμε ασπίδα κοινωνικής προστασίας που θα αποσοβήσει την ανθρωπιστική καταστροφή. Να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για την παραγωγική και οικολογική ανασυγκρότηση της χώρας με βασικό κριτήριο την απασχόληση και γνώμονα την κάλυψη των κοινωνικών αναγκών. Να θέσουμε το τραπεζικό σύστημα υπό την ιδιοκτησία και τον έλεγχο του δημοσίου, με ριζική τροποποίηση του τρόπου λειτουργίας του και των στόχων που σήμερα υπηρετεί. ΝΑ ΠΑΡΟΥΜΕ ΤΙΣ ΤΥΧΕΣ ΜΑΣ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΜΑΣ. Δείτε φωτογραφίες.
ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ

FREE photo hosting by Fih.gr FREE photo hosting by Fih.gr FREE photo hosting by Fih.gr

Παρασκευή 15 Φεβρουαρίου 2013

ΜΙΣΕΛ ΦΟΥΚΩ: Ο φιλόσοφος του κύκλου των "καταραμένων"



ΜΙΣΕΛ ΦΟΥΚΩ: Ο φιλόσοφος του κύκλου των "καταραμένων"

Για τον ΦΟΥΚΩ, το Κράτος είναι αποτέλεσμα της "θεσμικής συνένωσης των σχέσεων εξουσίας" και όχι το προϊόν της ιστορικής εξέλιξης της κοινωνίας μέχρι το σημείο που τα αντίθετα ταξικά συμφέροντα γίνονται ασυμβίβαστα μεταξύ τους, το όργανο επιβολής της εξουσίας της κυρίαρχης τάξης πάνω σε όλες τις άλλες. Το ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ δημοσιεύει σήμερα ένα άρθρο του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΒΗΧΟΥ για το μεγάλο αυτό διανοητή που ωστόσο παρέμεινε μέχρι το τέλος του εχθρικός στο διαλεχτικό υλισμό, και χάθηκε τελικά στον δαίδαλο του υποκειμενικού ιδεαλισμού, την απόλυτη κυριαρχία των ΛΟΓΩΝ, που αποσπασμένοι από την κοινωνικοοικονομική τους βάση μετατρέπονται σε νεκρές, άδειες ΑΦΑΙΡΕΣΕΙΣ. Η αστική ιδεολογική κυριαρχία, που την είδε να οργανώνεται μέσα από τους ιδεολογικούς λόγους (για το σεξ, την τιμωρία, την τρέλα) ασκήθηκε πάνω του με τον πιο βίαιο τρόπο, τον καταβρόχθισε και τον έκανε τελικά όργανό της.
ΦΟΥΚΩ: «Αν το προλεταριάτο πάρει την εξουσία, είναι πολύ πιθανό να ασκήσει στις τάξεις στις οποίες θα έχει επικρατήσει μια βίαιη, δικτατορική, ακόμη και αιματηρή εξουσία. Δεν βλέπω τι είδους αντίρρηση μπορεί κανείς να φέρει σ’ αυτό. Αλλά, αν με ρωτούσατε τι θα μπορούσε να συμβεί αν το προλεταριάτο ασκούσε αιματηρή, τυραννική και άδικη εξουσία στον ίδιο του τον εαυτό, τότε θα σας έλεγα ότι αυτό θα μπορούσε να συμβεί μόνο αν δεν είχε πάρει πραγματικά την εξουσία το προλεταριάτο, αλλά την είχε πάρει μια τάξη έξω από το προλεταριάτο, μια ομάδα ανθρώπων μέσα στο προλεταριάτο, μια γραφειοκρατία ή μικροαστικά στοιχεία».
Από τη συζήτηση ανάμεσα στον ΜΙΣΕΛ ΦΟΥΚΩ και τον ΝΟΑΜ ΤΣΟΜΣΚΙ για την ανθρώπινη, μια από τις τέσσερις φιλοσοφικές συζητήσεις που έγιναν το 1971 για λογαριασμό της ολλανδικής ραδιοφωνίας-τηλεόρασης (Nederlandse Omroep Stichting: Nos) με συντονιστή τον Fons Elders.
Βήχος Παναγιώτης

Η ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ
Ο θάνατος του Μισέλ Φουκώ, στις 25 Ιούνη 1984, συνοδεύτηκε από ένα κύμα πανηγυρικών σ΄ όλη την Ευρώπη. Οι διανοούμενοι, από τους "νέους φιλοσόφους" μέχρι τον Αντόνιο Νέγκρι, έχυσαν κορόμηλο το δάκρυ για το "χαμένο μεγάλο φιλόσοφο", υμνώντας το έργο του. Ποτέ πριν φιλόσοφος - που ανήκε, υποτίθεται, στον κύκλο των "καταραμένων" - δεν τιμήθηκε τόσο πολύ στην εποχή του. Στο χορό πήρε βέβαια μέρος, όσο μπορούσε, κι η ελληνική γαλλοσπουδασμένη μικροαστική ιντελιγκέντσια, με επικεφαλής τους ευρωσταλινικούς. Αυτό που κυρίως έθελγε όλους αυτούς στη φιλοσοφία του Φουκώ ήταν ο βαθύτατος σκεπτικισμός του για την εργατική τάξη και την επανάσταση.
Η φιλοσοφία του Μ. Φουκώ - που αναπτύχθηκε στα πλαίσια του ρεύματος του στρουκτουραλισμού, χωρίς όμως να περιοριστεί σ΄ αυτά στην πορεία της - είναι αντιπροσωπευτική μιας εποχής του τέλους της μεταπολεμικής άνθησης και μιας τάξης, της γαλλικής μικροαστικής τάξης. Ο στρουκτουραλισμός άρχισε να ανθεί στη Γαλλία στη δεκαετία του ΄60, σαν κριτική της γαλλικής φαινομενολογίας και σημειολογίας που κυριαρχούσε στην προηγούμενη δεκαετία. Η παράδοση του γαλλικού ορθολογισμού κινητοποιήθηκε για να αντιμετωπίσει τα αδιέξοδα της φαινομενολογίας και του υπαρξισμού. Δημιουργήθηκε ένα ρεύμα υπερορθολογισμού που συχνά φλέρταρε με το μαρξισμό ή ακόμα και μεταμφιεζόταν σε μαρξισμό.
Το 1961 κυκλοφόρησε το βιβλίο του Μ. Φουκώ "Η ιστορία της τρέλας στην κλασική εποχή". Οι θεωρίες του μπήκαν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της μικροαστικής ιντελιγκέντσιας την περίοδο του Ντε Γκωλ. Μετά το Μάη του ΄68 και την προσωρινή αναχαίτιση των φοιτητικών κινημάτων στη Δυτική Ευρώπη, στους κύκλους των μικροαστών διανοούμενων κυριάρχησε ο πεσιμισμός. Άρχισαν να ανθούν διάφορες θεωρίες για το ανέφικτο της Επανάστασης και να φουντώνουν τα μικροαστικά κινήματα κοινωνικής κριτικής και διαμαρτυρίας. Τα "κοινωνικά κινήματα" (αυτονομία στην Ιταλία, κίνημα ομοφυλόφιλων, οικολόγων, γυναικών κλπ.), θεωρήθηκαν ότι μπορούσαν να υποκαταστήσουν την Επανάσταση.
Αυτός ο πεσιμισμός βρήκε τη θεωρητική του έκφραση στον Μισέλ Φουκώ. Το έργο του άρχισε να γίνεται το ευαγγέλιο όλων των απογοητευμένων μικροαστών, που ήθελαν να βρίσκονται με το μέρος των καταπιεσμένων (τρελών, φυλακισμένων κλπ.), αλλά όχι με το μέρος της επαναστατικής, εργατικής, τάξης. Η "μικροφυσική της εξουσίας" που έπαιρνε τη θέση της μαρξιστικής θεωρίας του κράτους σαν όργανου καταπίεσης και επιβολής της εξουσίας της κυρίαρχης τάξης απέναντι σ΄ όλες τις άλλες, γινόταν το θεωρητικό κάλυμμα της απόλυτης υποταγής στο Κράτος. Η πολιτική δράση περιοριζόταν πιά σε απλή διαμαρτυρία, αφού οι μικροεξουσίες διαπερνούν τα πάντα και επιτρέπουν μόνο περιορισμένες εστίες αντίστασης. Η συνολική ρήξη με το καπιταλιστικό καθεστώς θεωρείται ανέφικτη. Η πάλη περιορίζεται σε επιμέρους ρήξεις στα διάφορα μικρο-επίπεδα της κοινωνικής ζωής.
Αυτό το θεωρητικό αδιέξοδο κορυφώθηκε με την άνοδο του καθεστώτος Μιτεράν. Η βαθιά κρίση αυτού του καθεστώτος φούντωσε τον μικροαστικό σκεπτικισμό για τις δυνατότητες του σοσιαλισμού. Ο γαλλικός ορθολογισμός, έχοντας φτάσει στα ακραία του όρια, μετατράπηκε στο αντίθετό του, στην πιο σκοταδιστική μορφή ανορθολογισμού. Αντιπροσωπευτικός εκφραστής αυτού του ανορθολογισμού ο Μισέλ Φουκώ. Κομματιάζει την κοινωνική πράξη σε ανεξάρτητα τμήματα, τα οποία ανάγει τελικά σε λεκτικές πρακτικές (pratiques Discursives). Σε μια αέναη περιστροφή γύρω από τον εαυτό του, το κατακερματισμένο άτομο επιδίδεται σε μια αέναη ερμηνεία ενός πλήθους λόγων. Δεν είναι πια το περιεχόμενο του αντικειμενικού κόσμου που αναμοχλεύει τη γνώση, αλλά λόγια που εξηγούν άλλα λόγια, σε μια απελπισμένη φυγή μακριά από την κοινωνική πράξη επαναστατικής αλλαγής του κόσμου.
Με την "Ιστορία της σεξουαλικότητας" (1978), η πολιτική ζωή ανάγεται στην ιδιωτική, και αντίστροφα, και η αστική κυριαρχία πάνω στις σεξουαλικές σχέσεις οργανώνεται μέσα από τους διάφορους "λόγους" για το σεξ. Στο έργο του Μ. Φουκώ βρίσκεται συμπυκνωμένος ο ανορθολογισμός και η απελπισία μιας ιστορικά ξεπερασμένης τάξης, που θεωρεί "τρέλα" την υπέρβαση της ταξικής κοινωνίας. Για να χρησιμοποιήσουμε τη χαρακτηριστική φράση του Ernst Bloch για τον Νίτσε, "είναι το εγώ του αστού που θέλει τον εαυτό του και που δεν θέλει τον εαυτό του".
Η βασική φιλοσοφική αφετηρία του Μισέλ Φουκώ είναι η απόρριψη της διαλεχτικής του Αντικείμενου και του Υποκείμενου που στηρίζεται στην άρνηση της αντικειμενικότητας του εξωτερικού, υλικού κόσμου. Γι΄ αυτόν, το υποκειμενικό δεν είναι μιά στιγμή στην ιστορική ανάπτυξη του αντικειμενικού. Πηγή του υποκείμενου δεν είναι η Φύση που υπάρχει ανεξάρτητα απ΄ αυτό και τις εμπειρίες του. Πηγή είναι η ίδια η εμπειρία. "Είναι η εμπειρία που αποτελεί την έλλογη έκφραση μιας διαδικασίας, αυτής καθεαυτής προσωρινής, που απολήγει σ΄ ένα υποκείμενο ή καλύτερα σε υποκείμενα".(1)
Η κοινωνική εμπειρία κάθε εποχής ταξινομείται σύμφωνα μ΄ ένα "ιστορικό a priori" ("l΄ a priori historique") και σχηματίζει το Υποκείμενο της Εποχής. Αυτό το a priori έχει ένα σύνολο κενών λεκτικών μορφών. "A priori, όχι από αλήθειες που θα μπορούσαν να μην είχαν ποτέ πραγματικά δοθεί στην εμπειρία. αλλά από μια ιστορία που είναι δοσμένη επειδή είναι η ιστορία πραγμάτων που πράγματι έχουν λεχθεί". (2)
Η ιστορική κοινωνική πράξη του ανθρώπου εξαφανίζεται μέσα σε μια θάλασσα από λόγια, η ιστορία του κοινωνικού ανθρώπου μετατρέπεται σε ιστορία "λόγων". Τη θέση της κοινωνικής - ιστορικής πράξης παίρνουν οι διάφορες λεκτικές πρακτικές του ανθρώπου (pratiques discursives). Ετσι ο Φουκώ βάζει στη θέση της Ιστορίας μια "αρχαιολογία" που έρχεται να περιγράψει τους λόγους σαν εξειδικευμένες πρακτικές. "Η αρχαιολογία δεν είναι η επιστροφή στο ίδιο το μυστικό της ρίζας, της καταγωγής. Είναι η συστηματική περιγραφή ενός λόγου - αντικείμενου". (3)
Δεν υπάρχουν λοιπόν τα πράγματα, αλλά τα λεγμένα πράγματα (des choses d i t e s), δεν υπάρχει η κοινωνική πράξη αλλά η επιμέρους λεκτική πρακτική. Το a priori του Φουκώ δεν αφορά καν αναγκαίες μορφές λειτουργίας της σκέψης (όπως οι apriori κατηγορίες του Καντ) αφορά κύρια αναγκαίες μορφές λειτουργίας της γλώσσας, ιστορικά περιορισμένες.
Η ίδια η γνώση δεν είναι παρά "αυτό για το οποίο μπορούμε να μιλήσουμε μέσα σε μια λεκτική πρακτική που γίνεται έτσι εξειδικευμένη". (4) Έτσι η γνώση της Ψυχιατρικής π.χ. του 19ου αιώνα είναι το σύνολο αυτών τα οποία μπορούσε να πει ο ψυχιατρικός λόγος, η γνώση της κλινικής ιατρικής είναι το σύνολο αυτών που μπορεί να ασκήσει το υποκείμενο του ιατρικού λόγου, κλπ. Μέσα σ΄ αυτό το βασίλειο της παντοδυναμίας των λόγων, η ίδια η ιστορική εξέλιξη πραγματοποιείται μέσα από την αλληλεπίδραση τυχαίων παραγόντων. "Οι δυνάμεις που επενεργούν στην ιστορία δεν υπακούουν ούτε στη μοίρα ούτε σε μια μηχανή, αλλά ούτε στο τυχαίο της πάλης... Εμφανίζονται πάντα μέσα στη μοναδική τύχη του συμβάντος (evenement)"(5)
Για τον Φουκώ, στην ιστορική εξέλιξη, υπάρχει μόνο αμοιβαιότητα, συνάφεια (αλληλεπίδραση τυχαίων συμβάντων). Δεν υπάρχει αιτιότητα στην κίνηση της ιστορίας, με την έννοια της αντικειμενικά πραγματικής αλληλοσύνδεσης, όπου η αιτία εξαφανίζεται μέσα στο αποτέλεσμα και το αποτέλεσμα μέσα στην αιτία και με τον ίδιο τρόπο ξαναγίνεται μέσα σ΄ αυτήν. "Αν δεν προχωρήσει κανείς πιο πέρα από το σημείο θεώρησης ενός δοσμένου περιεχόμενου απλώς και μόνο από την άποψη της αμοιβαιότητας, τότε κρατά μια στάση η οποία δεν προσφέρει καμιά δυνατότητα κατανόησης. Τότε έχει να κάνει με ένα ανεπεξέργαστο γεγονός και η απαίτηση διαμεσοποίησης, η οποία πρωταρχικά πραγματοποιείται με την εφαρμογή της σχέσης της αιτιότητας, παραμένει ανικανοποίητη". (6)
Από τη συνύπαρξη λοιπόν πρέπει να προχωρήσει κανείς "στην αιτιότητα και από μια μορφή σχέσης και αλληλεξάρτησης σε μια άλλη, πιο βαθιά, πιό γενική μορφή".(7). Και είναι αυτή η πιο βαθιά και πιο γενική μορφή σχέσης των φαινομένων, η αναγκαιότητα, που εξαφανίζεται στο έργο του Φουκώ, μαζί με την αιτιότητα. "Στην ανάλυση που προτείνω υπάρχει πληθώρα σχέσεων και γραμμών ανάλυσης και ταυτόχρονα όχι αρκετή μονολιθική αναγκαιότητα. Υπάρχει πληθώρα καταληπτοτήτων (intelligibilites) και έλλειψη αναγκαιότητας". (8) Η αναγκαιότητα των φαινομένων δεν μπορεί να εγκαθιδρυθεί στο επίπεδο της εμπειρίας. "Η εμπειρική παρατήρηση δεν θα μπορέσει ποτέ να αποδείξει μόνη της κατά τρόπο επαρκή την αναγκαιότητα... Η απόδειξη της αναγκαιότητας βρίσκεται στην ανθρώπινη δραστηριότητα" (8α)
Για τον Φουκώ υπάρχει μια πολυμορφία στοιχείων, σχέσεων και πεδίων αναφοράς των "συμβάντων". Μέσα σ΄ αυτόν τον "πολυμορφισμό των συμβάντων" εξαφανίζεται και η έννοια του Καθολικού. Μέσα στο φιλοσοφικό και πολιτικό νομιναλισμό του Φουκώ δεν υπάρχει Καθολικό. Όλα είναι κατακερματισμένα ατομικά, περιορισμένα στα πλαίσια της εμπειρίας, που βρίσκονται τυχαία σε κάποια σχέση μεταξύ τους. Η καταγωγή των θέσεων αυτών του "πολυμορφισμού των συμβάντων" πρέπει οπωσδήποτε να αναζητηθεί στη νεοκαντιανή θεωρία των "παραγόντων" του 19ου αιώνα. Τη θέση των παραγόντων παίρνουν εδώ τα "τυχαία συμβάντα". Αυτά βέβαια, αποσπασμένα από το συγκεκριμένο κοινωνικό σύνολο του οποίου αποτελούν πλευρές, μετατρέπονται σε άδειες αφαιρέσεις, στερημένες από κάθε κίνηση, νεκρές.
Για τον Φουκώ, η ιστορική ανάλυση, στηριγμένη στην κατηγορία του συμβάντος, μέσα από μια ρήξη με το προφανές (evidence), είναι ένα προτσές "συμβαντοποίησης" (evenementualisation) χωρίς καμιά αναφορά στις κοινωνικές σχέσεις και την οικονομική τους βάση, μια "μηχανική παράθεση ατόμων που γεννιέται και αλλάζει τυχαία". Όμως, "μόνο η αναγωγή των κοινωνικών σχέσεων στις παραγωγικές σχέσεις και αυτών των τελευταίων στο επίπεδο των παραγωγικών δυνάμεων έδοσε μια σταθερή βάση για να αντιλαμβανόμαστε την εξέλιξη των κοινωνικών σχηματισμών σαν μια φυσικοιστορική πορεία. Και είναι αυτονόητο ότι χωρίς μια τέτοια αντίληψη δεν μπορεί να υπάρχει κοινωνική επιστήμη". (9).
Μέσα στο εφιαλτικό βασίλειο, που δημιουργεί ο Φουκώ, απουσίας ελευθερίας και απουσίας αναγκαιότητας, όπου κυριαρχεί το τυχαίο, ο άνθρωπος είναι ανίκανος για οποιαδήποτε ιστορική πρωτοβουλία, πεδίο απλά δράσης ανεξέλεγχτων δυνάμεων, παθητικός θεατής της Ιστορίας που διαδραματίζεται τελικά ανεξάρτητα από τη θέληση και τη δράση του. Αντίθετα, σύμφωνα με την υλιστική αντίληψη της ιστορίας, "η ιστορία είναι πάντοτε συγκεκριμένη, διαγεγραμένη, άπειρα τραχιά και ποικιλόμορφη. Έχει συνδυασμούς και προοπτικές. Δεν αρκεί να καταργήσουμε προληπτικά την προϋπόθεση των παραγόντων. Γιατί όποιος εξιστορεί βρίσκεται συνεχώς μπροστά σε πράγματα που φαίνονται διακεκριμένα, ανεξάρτητα και καθεαυτά. Η δυσκολία βρίσκεται στο να συλλάβουμε το σύνολο σαν σύνολο, και να διακρίνουμε τις σχέσεις με διάρκεια από τα σύντομα συμβάντα". (10)
Κάτω από την επίδραση των αστικών "κοινωνικών επιστημών" που χρησιμοποιήθηκαν σ΄ ένα βαθμό από την αστική τάξη σαν αντίβαρο στον μαρξισμό, και ερμηνεύοντας μεταφυσικά τις ανακαλύψεις του F de Saussure και της γλωσσολογίας, ο Μ. Φουκώ θεμελίωσε το οικοδόμημα του υποκειμενικού ιδεαλισμού του. Από τη μια στηρίχτηκε στην μονόπλευρη και υπερβολική εξόγκωση ορισμένων πλευρών των "κοινωνικών Επιστημών", αλλά, από την άλλη, συνεπής με τον σκεπτικισμό του, τις αμφισβήτησε σαν επιστήμες. Γι΄ αυτόν οι "επιστήμες του ανθρώπου" δεν είναι καθόλου επιστήμες. Επιστήμες είναι η φυσική και τα μαθηματικά, η βιολογία, η οικονομία, η γλωσσολογία (όταν δεν ασχολείται με τον άνθρωπο) και ο φιλοσοφικός στοχασμός. Οι επιστήμες του ανθρώπου δεν είναι παρά "a priori historiques" που γεννήθηκαν το 19ο αιώνα και θεωρούνται επιστήμες επειδή δανείζονται τα μοντέλα των πραγματικών επιστημών. Θα εξαφανιστούν και κάποια άλλη ποικιλία θα τις διαδεχτεί. Γι΄ αυτό "ο Φουκώ στην αρχαιολογία των επιστημών του ανθρώπου αναζητά τα εννοιολογικά αρχέτυπα (les archetypes conceptuels) που συνδέονται πρωταρχικά με τη γλώσσα".(11)
Σ΄ αυτό το σημείο διαφοροποιείται σημαντικά η φιλοσοφία του Φουκώ από το γενικό ρεύμα του στρουκτουραλισμού, από το οποίο αρχικά βγήκε. Οπως τονίζει ο j. Piaget, "δεν είναι λοιπόν υπερβολικό να ορίσουμε τον στρουκτουραλισμό του Φουκώ σαν στρουκτουραλισμό χωρίς στρουκτούρες. Κρατά από το στατικό στρουκτουραλισμό όλες τις αρνητικές πλευρές του: την υποτίμηση της ιστορίας και της γένεσης, της γένεσης, την περιφρόνηση των λειτουργιών και σ΄ ένα βαθμό άνισο, την άρνηση του ίδιου του υποκείμενου, γιατί ο άνθρωπος πρόκειται σύντομα να εξαφανιστεί. Οσο για τις θετικές πλευρές, οι δομές του δεν είναι παρά τα συμβολικά σχήματα κι όχι τα συστήματα μεταμορφώσεων που αναγκαία διατηρούνται μέσα από αυτορύθμιση. Το μόνο σταθερό σημείο σ΄ αυτό τον τελικό παραλογισμό του Φουκώ είναι η καταφυγή στη γλώσσα, που θεωρείται ότι κυριαρχεί πάνω στον άνθρωπο, γιατί είναι εξωτερική στο άτομο". (12)
Ο λόγος (diskours) και ο λόγος ύπαρξης (raison d΄ etre) του κώδικα. Οι σχέσεις των ανθρώπων μετατρέπονται σε σχέσεις κωδίκων - πεδίων ομιλίας. Εδώ συναντιέται ο Φουκώ με τον Lacan, για τον οποίο ο λόγος θεμελιώνει τους κοινωνικούς δεσμούς. Μέσα σ΄ αυτό το σύστημα ομιλίας, το σύστημα του λόγου, εξαφανίζεται η ίδια η σχέση του υποκείμενου με τον αντικειμενικό εξωτερικό κόσμο, με τη Φύση.
"Εν αρχή ήν η λέξη - και η λέξη ήν προς τον Θεόν και Θεός ήν η Λέξη. Και η Λέξη σαρξ εγένετο". Εκεί καταλήγει τελικά ο υποκειμενικός ιδεαλισμός του Φουκώ. Σ΄ έναν κόσμο λέξεων όπου λέξεις εξηγούν λέξεις και ο κρυπτογραφικός κώδικας καθορίζει το κρυπτογραφημένο μήνυμα, αδιαφορώντας για το αντικειμενικό περιεχόμενό του. Έτσι οδηγείται στον απόλυτο φορμαλισμό, όπου μαζί με τον αντικειμενικό κόσμο εξαφανίζεται και το ίδιο το υποκείμενο. "Είμαστε διαφορά, η λογική μας (raison) είναι η διαφορά των λόγων (discours), η ιστορία μας, η διαφορά των χρόνων, το εγώ μας η διαφορά των μασκών"(13) Εδώ γίνεται φανερό ότι το αδιέξοδο του υποκειμενικού ιδεαλισμού που ξεκινά δοξολογώντας το άτομο και εξαφανίζοντας τον αντικειμενικό κόσμο για να καταλήξει τελικά να εξαφανίσει και το ίδιο το άτομο μέσα στον λαβύρινθο της Ιστορίας, έναν λαβύρινθο που για τον Φουκώ είναι μια τυχαία πολυφωνία χωρίς μουσικούς και χωρίς αντίλαλο στους δαιδαλώδεις άγνωστους διαδρόμους του. Γιατί, όπως τονίζει ο Μιχαήλοφ "η ανθρώπινη ατομικότητα είναι η αμίμητη αυθεντικότητα κάθε ατόμου Homo Sapiens που πραγματώνει τη δραστηριότητα της ζωής του σαν υποκείμενο κοινωνικοιστορικής ανάπτυξης" (14)
Ο σκεπτικισμός του Φουκώ τον οδηγεί στο να προσεγγίζει την έννοια της αλήθειας ταυτολογικά: αληθινό είναι ότι ένας κώδικας το ξεχωρίζει από το ψεύτικο. "Τι μπορεί να είναι η ιστορική γνώση μιας ιστορίας που παράγει το διαχωρισμό αληθινό-ψεύτικο, από το οποίο συνάγεται αυτή η γνώση;"(15) Το αληθινό δεν είναι παρά κώδικας ομιλίας, ιστορικά καθορισμένος κώδικας διαχωρισμού του αληθινού από το ψεύτικο, για κάθε πεδίο. Ο κώδικας είναι βέβαια ανεξάρτητος από το μήνυμα που εκπέμπει, ανεξάρτητος από τον εκπέμποντα και επίσης προηγείται του ίδιου του μηνύματος. Αφού λοιπόν το αληθινό δεν μπορεί να οριστεί καθεαυτό, είναι φυσικό να μην μπορεί να υπάρξει αντικειμενική αλήθεια. Όλα ανάγονται σε υποκειμενικές, ατελείς, περιορισμένες ερμηνείες, εκδοχές, αποφάνσεις, που κι αυτές δεν είναι παρά ερμηνείες άλλων, προηγούμενων ερμηνειών.
"Αν η ερμηνεία δεν μπορεί ποτέ να ολοκληρωθεί, αυτό συμβαίνει επειδή απλούστατα δεν υπάρχει τίποτε προς ερμηνεία. Δεν υπάρχει τίποτε που η ερμηνεία του να είναι απολύτως απαραίτητη, γιατί κατά βάθος όλα είναι ήδη ερμηνείες, κάθε σημείο είναι το ίδιο μια ερμηνεία άλλων σημείων, και όχι αντικείμενο που προσφέρεται προς ερμηνεία" (16) Ο Φουκώ αρνείται να δεχτεί ότι κάθε αλήθεια σχετική, ιστορικά περιορισμένη στα όρια ανάπτυξης της επιστήμης περιέχει "κόκκους απόλυτης αλήθειας". Στοιχεία του αντικειμενικού κόσμου που διατηρούνται και εμπλουτίζονται με νέο, αντικειμενικό περιεχόμενο. Γι΄ αυτόν τον υποκειμενικό ιδεαλιστή, τη θέση του αντικειμενικού κόσμου και της αντικειμενικής αλήθειας παίρνει ένα puzzle ερμηνευτικών δυνατοτήτων, μακριά από οποιαδήποτε αξίωση αντικειμενικότητας. Ο ίδιος φυσικά ταχυδακτυλουργεί με δεξιοτεχνία μ΄ αυτές τις δυνατότητες.
Μέσα σ΄ αυτό το σύστημα, η όποια αλήθεια δεν μπορεί παρά να οδηγεί αναπόφευκτα στην εξουσία, που την ορίζει και τη στηρίζει. "Η "αλήθεια" συνδέεται κυκλικά με συστήματα εξουσίας που την παράγουν και την υποστηρίζουν και σε επιπτώσεις εξουσίας, που επιτυγχάνει και πιο τη συνοδεύουν" (17) Για τον Φουκώ, η εξουσία είναι πανταχού παρούσα, έρχεται από παντού, διαπερνά τα πάντα. Συνοδεύεται πάντα από μια γενική΅ εξουσία του πατέρα, του δάσκαλου, του αφεντικού, του γιατρού, κλπ. Αλληλοσυμπλέκεται με τη σεξουαλικότητα και την ηδονή. Αλληλοτροφοδοτούνται. Η εξουσία μιλά για τη σεξουαλικότητα και στη σεξουαλικότητα. (18) Για τον Φουκώ, το Κράτος είναι αποτέλεσμα της "θεσμικής συνένωσης των σχέσεων εξουσίας" και όχι το προϊόν της ιστορικής εξέλιξης της κοινωνίας μέχρι το σημείο που τα αντίθετα ταξικά συμφέροντα γίνονται ασυμβίβαστα μεταξύ τους, το όργανο επιβολής της εξουσίας της κυρίαρχης τάξης πάνω σε όλες τις άλλες. Γι΄ αυτόν η εξουσία του Κράτους σχετικοποιείται μέσα στις πολλές μικρο-εξουσίες, σε "ευέλικτους μηχανισμούς εξουσίας" και τις "τελετουργίες" τους. "Με τον όρο εξουσία νομίζω πως πρέπει καταρχήν να εννοούμε το πλήθος των σχέσεων δύναμης που ενυπάρχουν στο χώρο όπου ασκούνται και είναι συστηματικές της οργάνωσής τους... Την προϋπόθεση του δυνατού της εξουσίας και οπωσδήποτε τη σκοπιά που επιτρέπει να γίνεται κατανοητή η άσκησή της, ίσαμε και στις πιο περιφερειακές της ενέργειες, και που επιτρέπει επίσης να χρησιμοποιούμε τους μηχανισμούς της σαν κλειδί για την κατανόηση του κοινωνικού χώρου, δεν πρέπει να αναζητάμε στην πρωταρχική ύπαρξη ενός κεντρικού σημείου, σε μια ενιαία εστία κυριαρχίας απ΄ όπου εκπέμπονται διάφορες παράγωγες και κατιούσες μορφές. Είναι το κινούμενο υπόβαθρο των σχέσεων δύναμης, που οδηγούν αδιάκοπα, με την ανισότητά τους, σε καταστάσεις εξουσίας, πάντοτε όμως τοπικές και ασταθείς" (19)
Ο Φουκώ βλέπει ανθρώπους και θεσμούς, σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων και σχέσεων αυτών με τους θεσμούς. Αρνείται όμως να κάνει την διάκριση ανάμεσα σε Κράτος και κοινωνία των πολιτών, ανάμεσα στις κοινωνικές σχέσεις και θεσμούς και τις προσωπικές σχέσεις και τους πολιτικούς θεσμούς. Γι΄ αυτόν η κοινωνία είναι απλά η συσσώρευση ατόμων. Εδώ συναντιέται με τον C. L. Strauss, για τον οποίο η κοινωνία συντίθεται από άτομα και ομάδες που επικοινωνούν μεταξύ τους. Γι΄ αυτό, η εξουσία "έρχεται από κάτω" και, αφού δεν υπάρχουν αντίπαλες τάξεις "δεν υπάρχει στη βάση των σχέσεων εξουσίας και σαν γενική μήτρα, κάποια δυαδική και καθολική αντίθεση ανάμεσα στους εξουσιαστές και στους εξουσιαζόμενους". (20)
Ξεκινώντας από το άτομο και τις περιπέτειες της συνείδησής του μέσα στον χρόνο, χάνεται στον βάλτο της αφηρημένης ατομικότητας. Γυρίζοντας την πλάτη στη ζωντανή αντικειμενική πραγματικότητα παγιδεύεται στο αδιέξοδο των αντιφάσεων της δικής του σκέψης. Έτσι, από τη μια δηλώνει ότι η εξουσία είναι το "όνομα που δίνουμε σε μια πολυσύνθετη κατάσταση", και απ΄ την άλλη, εντάσσει την εξουσία, στην υποδομή της κοινωνίας (και η σεξουαλικότητα επίσης ανήκει στην υποδομή της κοινωνίας!), βλέπεις τις σχέσεις εξουσίας "να παίζουν έναν άμεσα παραγωγικό ρόλο".(21)
Η ανάλυση του Φουκώ γίνεται από τη σκοπιά της "κοινωνίας των πολιτών" με την έννοια που δίνει ο Μαρξ όταν σημειώνει στις Θέσεις στον Φόϊερμπαχ: "Η σκοπιά του παλιού υλισμού είναι η κοινωνία των πολιτών. Η σκοπιά του νέου υλισμού είναι η ανθρώπινη κοινωνία ή η κοινωνικοποιημένη ανθρωπότητα" (22) Αυτή η ¨κοινωνικοποιημένη ανθρωπότητα" δημιουργήθηκε αρχικά από τον ίδιο τον καπιταλισμό και πρέπει τώρα αυτή να τον ανατρέψει - όχι στη σφαίρα της σκέψης αλλά στα ίδια τα υλικά του θεμέλια. Αυτό σημαίνει κύρια τη συνείδηση της αναγκαιότητας καταστροφής του καπιταλιστικού κράτους από την εργατική τάξη και όλους τους καταπιεσμένους και την οργάνωση της δράσης του επαναστατικού κόμματος με αυτό το στόχο. Για τον Φουκώ δεν υπάρχει καμιά τέτοια αναγκαιότητα. Χαμένος στον απόλυτο πεσσιμισμό του βλέπει μόνο ατομικές, μεμονωμένες εστίες αντίστασης στην φετιχοποιημένη μικροφυσική της εξουσίας.
"Όπως ακριβώς το δίκτυο των σχέσεων εξουσίας τελικά σχηματίζει ένα πυκνό ιστό που διασχίζει τους μηχανισμούς και τους θεσμούς χωρίς να εντοπίζεται με ακρίβεια πάνω της, με τον ίδιο τρόπο και η διασπορά των σημείων αντίστασης διασχίζει τις κοινωνικές στρωματώσεις και τις ατομικές μονάδες". (23) Καταλαβαίνει λοιπόν κανείς γιατί ο Φουκώ έχει γίνει το ίνδαλμα όλων των μικροαστών σκεπτικιστών, που έντρομοι μπροστά στο φάσμα της επανάστασης φεύγουν μακριά από την επαναστατική τάξη και την πάλη της, εκλογικεύοντας αυτή τη φυγή με τέτοια θεωρητικά σχήματα. Πίσω από την αποφυγή της αντικειμενικής πραγματικότητας σαν αφετηρία και βάση οποιαδήποτε ανάλυσης και γνώσης βρίσκεται η απεγνωσμένη αποφυγή αντιμετώπισης των αντιφάσεων αυτής της πραγματικότητας. Ο σκεπτικιστής καταλήγει να αρνείται την ύπαρξή τους. "Η αντίφαση είναι η αυταπάτη μιας ενότητας που κρύβεται ή που είναι κρυμμένη: δεν έχει τον τόπο της παρά στην αγεφύρωτη τομή ανάμεσα στη συνείδηση και το ασυνείδητο, ανάμεσα στη σκέψη και το κείμενο". (24) Η αντίφαση μετατρέπεται κατά τον Φουκώ σε αυταπάτη. Οπως λέει ο Λένιν "η τυπική σκέψη παίρνει σαν σταθερή της αρχή ότι η αντίφαση είναι αδιανόητη" (25). Χωρίς, λοιπόν, κανένα αντικειμενικό υπόβαθρο και περιεχόμενο, οι αντιφάσεις δεν είναι παρά παιχνίδια του λόγου, που μπορούν στην ανάλυσή του να εμφανίζονται ή να εξαφανίζονται "ανάλυση του λόγου (discours) shma;inei emf;anish kai ejaf;anish tvn antif;asevn". (26)
Για τον Καντ, οι αντιφάσεις υπάρχουν μόνο στην σκέψη. Για τον Φουκώ δεν υπάρχουν παρά μόνο στον λόγο. Εμφανίζονται στα λόγια και εξαφανίζονται με λόγια. Η παντοδυναμία του λόγου αρθρώνεται με την παντοδυναμία των μικροεξουσιών. Όλα πηγάζουν από κει, ακόμα και η γνώση. "Η εξουσία και η γνώση σπονδυλώνονται μέσα στον Λόγο... Ο Λόγος μεταφέρει και παράγει εξουσία". (27) Το τέλος όλου αυτού του εφιαλτικού απελπισμένου κόσμου λόγου και εξουσίας δεν μπορεί παρά να σημάνει τον θρίαμβο της τρέλλας. Για τον Φουκώ, ουσία της τρέλλας είναι (με μια χεγγελιανή έννοια), η "απουσία έργου" - η ζωή του τρελού είναι μη λειτουργική, οι κινήσεις του χωρίς σκοπιμότητα. Μετά το τέλος της Ιστορίας, την θριαμβευτική στιγμή της άρνησης της άρνησης, όταν δεν θα έχει απομείνει τίποτε πια να κάνει και να πει ο άνθρωπος, τότε κυρίαρχος του κόσμου θα είναι η τρέλα.
"Το μεγάλο έργο της ιστορίας του κόσμου συνοδεύεται απαράγραπτα από μια απουσία έργου, που κάθε στιγμή ανανεώνεται, αλλά που, απαράλλακτο όσον αφορά την αναπόφευκτη κενότητά του, διατρέχει όλη την διάρκεια της ιστορίας: κι ακόμα πριν από την ιστορία, αφού την βρίσκουμε στην πρωτόγονη απόφαση, κι ακόμα και μετά από την ιστορία, αφού η απουσία αυτή έργου θα θριαμβεύσει κατά την τελευταία λέξη που θα προφέρει η ιστορία". (28) Ο Θεός πέθανε, ο άνθρωπος περιπλανιέται ατελεύτητα χωρίς σκοπό. Εδώ συναντιέται ο Φουκώ με τον Νίτσε. Σ΄ αυτό το σημείο κάνει την εμφάνισή του ο μηδενισμός του φιλόσοφου. Η πραγματικότητα του ανθρώπου στο τέλος της ιστορίας του είναι η αλήθεια της σιωπής του, το σκοτάδι της αιώνιας νύχτας του. "Δεν θέλησα να γράψω την ιστορία μιας γλώσσας αλλά την αρχαιολογία μιας σιωπής", (28α) δήλωνε ο Φουκώ μιλώντας για το βιβλίο του "Η ιστορία της τρέλας στην κλασική εποχή". "Η τρέλα αρχίζει με τα γηρατειά του κόσμου και κάθε πρόσωπο που παίρνει η τρέλα στο πέρασμα του χρόνου διηγείται τη μορφή και την αλήθεια αυτής της διαφθοράς" (29) Η τρέλα είναι το αρνητικό του Λόγου (Raison), είναι deraison, απουσία Λόγου ή άρνηση Λόγου. Γίνεται αντικείμενο της ψυχιατρικής γνώσης στην βάση ακριβώς αυτής της διαίρεσης.
"Η τρέλα γίνεται μια μορφή σχετική με τη λογική, ή μάλλον η τρέλα και η λογική μπαίνουν σε μια σχέση διαρκώς αντιστρεπτή που κάνει ώστε κάθε τρέλα να έχει τη λογική της που την κρίνει και την ελέγχει, κάθε λογική την τρέλα της στην οποία βρίσκει την γελοία αλήθεια της. Η κάθε μια είναι το μέτρο της άλλης και μέσα σ΄ αυτή την κίνηση αμοιβαίας αναφοράς, η κάθε μια θεωρεί τον εαυτό της αναρμόδιο, αλλά η καθεμιά γίνεται το θεμέλιο της άλλης". (30). Η Ψυχιατρική γνώση γεννήθηκε μετά τον εγκλεισμό από τον 19ο αιώνα, του τρελού στα ψυχιατρικά ιδρύματα, όπου αυτός αντιμετωπίζεται πια σαν ασθενής. Στο ψυχιατρικό νοσοκομείο συνδυάζεται ο εγκλεισμός με τη νοσηλεία - ο ίδιος ο εγκλεισμός γίνεται πια θεραπευτική πράξη. Έτσι η τρέλα γίνεται ψυχασθένεια που αντιμετωπίζεται θεραπευτικά από την ψυχιατρική επιστήμη. Αλλά η Ψυχιατρική πραγματεύεται το θέμα της τρέλας από τη σκοπιά της λογικής. Γι΄ αυτό δεν μπορεί να γνωρίσει ποτέ πραγματικά την τρέλα. Ανάμεσα στη λογική και το αρνητικό της, την τρέλα, υψώνεται ένας απόλυτος φραγμός που ο ψυχίατρος είναι ανίκανος να διαβεί.
Η κεντρική φιλοσοφική θέση του Καντ (δεν μπορείς να φτάσεις ποτέ στην απόλυτη γνώση γιατί δεν μπορείς να γνωρίσεις τις προϋποθέσεις της), που ανάτρεψε σωστά ο Χέγκελ κάνει εδώ την εμφάνισή της, οδηγώντας, μέσα από το μονοπάτι του αγνωστικισμού, στον ανορθολογισμό, στον τελικό θρίαμβο της τρέλας, που έχει πια τον τελευταίο λόγο. "Πανουργία και νέος θρίαμβος της τρέλας: αυτός ο κόσμος που πιστεύει πως τη μετρά, τη δικαιώνει μέσω της ψυχολογίας, πρέπει σ΄ αυτήν να απολογηθεί, γιατί μέσα στην προσπάθεια και τις μάχες της, μετράται με το μέτρο έργων όπως του Νίτσε, του Βαν Γκογκ, του Αρτώ. Και τίποτε σ΄ αυτόν, και προπαντός όχι αυτό που μπορεί να γνωρίσει από την τρέλλα, δεν του εγγυάται ότι αυτά τα έργα της τρέλας τον δικαιώνουν". (31)
Πατώντας στους 3 κύριους άξονες της δουλειάς του - ιστορία της τρέλας, ιστορία του σωφρονιστικού συστήματος, ιστορία της σεξουαλικότητας - ο Μ. Φουκώ υψώνει φωνή διαμαρτυρίας ενάντια στην καταπίεση. Ασκεί έντονη κοινωνική κριτική, μιλά στο όνομα των καταπιεσμένων, αλλά δεν δρα με το μέρος της επαναστατικής τάξης. Έτσι δεν βλέπει φως από πουθενά. Το πυκνό δίχτυ των "μικροεξουσιών" τον πνίγει κι αυτόν τον ίδιο. Δεν μπορεί να δει καμιά δυνατότητα υπέρβασης αυτής της ταξικής κοινωνίας που καταγγέλλει. Και φτάνει στο μηδενισμό. Μένοντας μέχρι το τέλος του εχθρικός στο διαλεχτικό υλισμό, χάθηκε τελικά στο δαίδαλο του υποκειμενικού ιδεαλισμού, την απόλυτη κυριαρχία των λόγων, που αποσπασμένοι από την κοινωνικοοικονομική τους βάση μετατρέπονται σε νεκρές, άδειες αφαιρέσεις. Η αστική ιδεολογική κυριαρχία, που την είδε να οργανώνεται μέσα από τους ιδεολογικούς λόγους (για το σεξ, την τιμωρία, την τρέλα) ασκήθηκε πάνω του με τον πιο βίαιο τρόπο, τον καταβρόχθισε και τον έκανε τελικά όργανό της.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1) Μ. Φουκώ: "Ιστορία της σεξουαλικότητας - από το αφιέρωμα του "Σχολιαστή", Αύγουστος 1984
2) Μ. Φουκώ: "L΄ archeologie du savoir", ed Gallimard, p. 167
3) ο.π.π., p. 183
4) ο.π.π., p. 238
5) "Hommage a jean Hippolite, 1971, p. 161
6) Β.Ι. Λένιν: "Σημειώσεις πάνω στη Λογική του Χέγκελ", εκδ. "Ρινόκερως", σελ. 67
7) ο.π.π., σελ. 118
8) βλ. 5, σελ. 46
8α) Εγκελς: "Διαλεχτική της Φύσης", εκδ. "Αναγνωστίδη", σελ. 338-9
9) Β.Ι. Λένιν: "Τι είναι οι φίλοι του λαού", σελ. 14, εκδ. "Κλασσικά κείμενα"
10) Antonio Lambriola: "Η υλιστική αντίληψη της ιστορίας", εκδ. "Οδυσσέας", σελ. 201
11) J. Piaget: "Le structuralisme", ed. PUF, P. 109
12) Ο.π.π. p. 114
13) Βλ. 2 p. 173
14) Michailov, "The riddle of the Self", Progress Publishers, Moscow, p. 167
15) Debat avec M. Foucault, table ronde 20 Mai 1978, στο "L΄ impossible prison", ed. Seuil, p. 51
16) Nietzsche", ed. Minuit, 1967, p. 189
17) Μ. Φουκώ: "Η πολιτική λειτουργία του διανοούμενου", περιοδ. "ΣΧολιαστής", Αύγουστος 1984
18) Μ. Φουκώ: "Ιστορία της σεξουαλικότητας", 1, σελ. 61, εκδ. "Ράππα".
19) ό.π.π., σελ. 116
20) ο.π.π., σελ. 117
21) ο.π.π., σελ. 116-117
22) Κ. Μαρξ: "Θέσεις στον Φόϊερμπαχ" - 10η θέση
23) βλ. 18, σελ. 120
24) βλ. 2, p. 197
25) βλ. 6, σελ. 123
26) βλ. 2, P. 198
27) βλ. 18, σελ. 125
29) Μ. Φουκώ: "Histoire de la folie a l΄ age classique", ed. Gallimard, p. 538
30) ό.π.π., p 41
31) ο.π.π., p. 557

Πέμπτη 14 Φεβρουαρίου 2013

Ο Όλι Ρεν επιβεβαίωσε τη συμφωνία της τρικομματικής κυβέρνησης με την τρόικα για περαιτέρω μείωση των αποδοχών των εργαζομένων

Ο Όλι Ρεν επιβεβαίωσε τη συμφωνία της τρικομματικής κυβέρνησης με την τρόικα για περαιτέρω μείωση των αποδοχών των εργαζομένωνFREE photo hosting by Fih.gr
«Παρερμηνεύτηκε σημαντικά» η απάντηση του επιτρόπου Οικονομίας Όλι Ρεν σε Έλληνες ευρωβουλευτές, σχετικά με τον κατώτατο μισθό στην Ελλάδα, δήλωσε σήμερα ο εκπρόσωπος Τύπου του επιτρόπου, Σάιμον Ο' Κόνορ. «Η απάντηση του επιτρόπου Ρεν παρερμηνεύθηκε σημαντικά στην Ελλάδα. Ο Όλι Ρεν δεν έκανε κανένα σχόλιο για τη μείωση του κατώτατου μισθού στην απάντησή του», δήλωσε ο Σ. Ο' Κόνορ, κληθείς να σχολιάσει, κατά την τακτική ενημέρωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την απάντηση του επιτρόπου Ρεν σε Έλληνες ευρωβουλευτές. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπό του, ο Όλι Ρεν δεν ανακοίνωσε κάτι καινούριο, απλώς υπενθύμισε κάτι το οποίο είχε συμφωνηθεί κατά την αξιολόγηση του προγράμματος προσαρμογής, τον Νοέμβριο 2012 και είχε συμφωνηθεί με την επικαιροποίηση του ελληνικού Μνημονίου. Ότι, δηλαδή, ο κατώτατος μισθός θα αναθεωρηθεί το πρώτο τρίμηνο του 2014. Τα λέγαμε εμείς αλλά ποιος μας άκουγε; Ο ίδιος ο Όλι Ρεν, λοιπόν, συνέδεσε την αναθεώρηση με την αύξηση της απασχόλησης και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, πράγμα που ευλόγως ερμηνεύεται ως κατεύθυνση της τρόικας για νέα μείωση του κατώτερου μισθού, ο οποίος σημειωτέον μειώθηκε ήδη κατά 22% το 2012 (σ.σ.: ειδικά για τους νέους η μείωση έφτασε στο 32%). Θα τα δεχτούμε όλα αυτά και πάλι με σκυμένο το κεφάλι; Μέχρι πότε ρε συντρόφια, φίλοι και πολίτες αυτής της χώρας;
Βήχος Παναγιώτης

Ολόκληρη η απάντηση του Όλι Ρεν
«Η προώθηση του διαλόγου μεταξύ των εργοδοτών και των εργαζομένων αποτελεί στόχο της τόσο της Ένωσης όσο και των κρατών μελών και το δικαίωμα των συλλογικών διαπραγματεύσεων προβλέπεται από τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τον οποίο έχει δεσμευτεί να τηρεί η Επιτροπή.
» Οι τρέχουσες μεταρρυθμίσεις όσον αφορά τις μισθολογικές διαπραγματεύσεις είναι το αποτέλεσμα των ειδικών δυσκολιών που αντιμετωπίζει τώρα η Ελλάδα και της ανάγκης για καλύτερη εναρμόνιση των μισθών με την οικονομική δραστηριότητα με στόχο την αναχαίτιση και τη μείωση της πολύ μεγάλης ανεργίας και το ξεπέρασμα της ύφεσης.
» Ο ρόλος των κοινωνικών εταίρων όσον αφορά τον καθορισμό του κατώτατου νόμιμου μισθού καθορίζεται ρητά στο θεσμικό πλαίσιο που τίθεται τώρα σε ισχύ. Ο καθορισμός των διαδικασιών ως προς αυτό επαφίεται στον έλληνα νομοθέτη και στην πρακτική που θα διαμορφωθεί στη συνέχεια.Αναθεώρηση του συστήματος όσον αφορά τον ελάχιστο μισθό προβλέπεται για το 2014, με στόχο να βελτιωθεί και να γίνει πιο αποτελεσματικό όσον αφορά την αύξηση της απασχόλησης και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας. Οι κοινωνικοί εταίροι θα συμμετάσχουν σε αυτήν την αναθεώρηση.
» Η Επιτροπή πιστεύει ότι ο κατώτατος νόμιμος μισθός είναι σύμφωνος με το κεκτημένο της ΕΕ καθώς και με το άρθρο 28 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ [1], υπό τον όρο ότι οι κοινωνικοί εταίροι θα συμμετέχουν δεόντως στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων. Αυτό αποδεικνύει άλλωστε η πρακτική που ακολουθείται σε πολλά κράτη μέλη της ΕΕ.
» Όσον αφορά τις συμβάσεις της ΔΟΕ, τα μνημόνια συμφωνίας προβλέπουν ότι οι μεταρρυθμίσεις όσον αφορά τις εργασιακές σχέσεις πρέπει να γίνονται σύμφωνα με τους βασικούς κανόνες εργασίας.
» [1] Το άρθρο 28 του χάρτη προβλέπει ότι ‘οι εργαζόμενοι και οι εργοδότες, ή οι αντίστοιχες οργανώσεις τους, έχουν, σύμφωνα με το δίκαιο της Ένωσης και τις εθνικές νομοθεσίες και πρακτικές, δικαίωμα να διαπραγματεύονται και να συνάπτουν συλλογικές συμβάσεις στα ενδεδειγμένα επίπεδα. Σύμφωνα με το άρθρο 52 παράγραφος 1 του Χάρτη επιτρέπονται περιορισμοί των δικαιωμάτων που προβλέπει ο Χάρτης, τηρουμένης της αρχής της αναλογικότητας, ‘εφόσον είναι αναγκαίοι και ανταποκρίνονται πραγματικά σε στόχους γενικού ενδιαφέροντος που αναγνωρίζει η Ένωση ή στην ανάγκη προστασίας των δικαιωμάτων και ελευθεριών των τρίτων’».
Με αφορμή την απάντηση ο κ. Χουντής έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Είμαστε μπροστά σε άλλη μια ακραία υποκρισία των κυβερνητικών συνεταίρων που μάταια προσπαθούν να κρύψουν από τον ελληνικό λαό ότι έχουν δεσμευθεί από το Μνημόνιο να μειώσουν κι άλλο τον κατώτερο μισθό, γεγονός που ασφαλώς θα συμπαρασύρει σε μείωση όλους τους μισθούς στην Ελλάδα.
» Όπως προκύπτει από την απάντηση Ρεν, η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί ρητά ότι για το 2014 θα μειώσει τον κατώτατο μισθό. Αυτό μπορεί να γίνει, καθώς από 1η Απριλίου του 2013 ο κατώτατος μισθός, θα ορίζεται με Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου, ανεξάρτητα από το αν θα συμφωνήσουν ή όχι οι κοινωνικοί εταίροι.»
Όπως γράφει η ΑΥΓΗ σήμερα, οι εργαζόμενοι – δυστυχώς - δεν θα περιμένουν ούτε καν έναν χρόνο προκειμένου να δουν τις αποδοχές τους να κατρακυλούν εκ νέου. Παρά τις περί του αντιθέτου κυβερνητικές διαβεβαιώσεις, από σήμερα ξεκινά η αντίστροφη μέτρηση για νέες μειώσεις μισθών εξαιτίας της λήξης πολλών κλαδικών συμβάσεων, πράγμα που σημαίνει ότι χιλιάδες εργαζόμενοι θα υποστούν νέες μειώσεις μισθών.
Η μαζική ανεργία, σε συνδυασμό με την κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων, καθιστά τους εργαζόμενους πιο ευάλωτους στις εργοδοτικές πιέσεις για την υπογραφή ατομικών συμβάσεων με μεγάλες μειώσεις αποδοχών. Νέες αιματηρές μειώσεις μισθών θα επιφέρει και η μετατροπή των συμβάσεων, από πλήρους σε μερικής απασχόλησης, υπό την δαμόκλειο σπάθη της ανεργίας.
Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση Σαμαρά προετοιμάζει το έδαφος και για κτύπημα του δικαιώματος της απεργίας κατά τα θατσερικά πρότυπα της δεκαετίας του '80, προκειμένου να περάσει η εκποίηση στρατηγικών τομέων της οικονομίας. Σε τίποτα δεν πρόκειται να κάνει πίσω η κυβέρνηση Σαμαρά, αν δεν ενεργοποιηθεί ο λαϊκός παράγοντας. Δήθεν αναδιπλώνεται, ενώ τα "παπαγαλάκια" της καλλιεργούν το έδαφος για να επανέλθει δριμύτερη.
Οι μνημονιακές πολιτικές - σοκ και η στρατηγική της εσωτερικής υποτίμησης βυθίζουν την πραγματική οικονομία και συνθλίβουν τους εργαζόμενους. Το μοντέλο φτώχειας της Βουλγαρίας εξαντλεί ήδη τα όριά του. Παρά τους πενιχρούς μισθούς και τις εργασιακές σχέσεις - λάστιχο, χιλιάδες επιχειρήσεις κλείνουν ή υπολειτουργούν και χιλιάδες εργαζόμενοι μένουν στον δρόμο. Να τους σταματήσουμε πριν είναι αργά για τη χώρα και τους εργαζόμενους.
Ε, νισάφι πια! Επιτακτική ανάγκη να τους ανατρέψουμε. ΤΩΡΑ! ΜΕ ΚΑΘΕ ΤΡΟΠΟ.

Τετάρτη 13 Φεβρουαρίου 2013

12 Φλεβάρη 2012: Όταν ζωντάνεψαν οι πλατείες και το Σύνταγμα από εκατοντάδες χιλιάδες απλούς πολίτες

12 Φλεβάρη 2012: Όταν ζωντάνεψαν οι πλατείες και το Σύνταγμα από εκατοντάδες χιλιάδες απλούς πολίτες
(Θα ξανάρθουμε και αυτή τη φορά θα σας διώξουμε οριστικά)

FREE photo hosting by Fih.gr
Πριν ακριβώς από ένα χρόνο, βγήκαμε στους δρόμους και ζητήσαμε πίσω τις ζωές μας, λίγους μήνες μετά το κίνημα των πλατειών, που κινητοποίησε τις μάζες με έναν τρόπο μοναδικό: δεν ήταν αγανακτισμένοι, ήταν αποφασισμένοι. Στις 12 Φλεβάρη επρόκειτο να περάσει το δεύτερο Μνημόνιο. Πρωθυπουργός ο Λουκάς Παπαδήμος, απευθείας διορισμένος από τηνς τρόικα. Καταστολή χωρίς αφορμή και χωρίς προηγούμενο, που συνεχίστηκε όλη τη νύχτα. Όσο, όμως, έπνιγαν τον κόσμο στα δακρυγόνα, τόσο τον εξαγρίωναν. Από το Σύνταγμα δεν έφευγε κανένας. Ξεκίνησε μία άνιση μάχη, από τη μία η αστυνομία με τα χημικά και το ξύλο, από την άλλη οι διαδηλωτές, αποφασισμένοι να κερδίσουν. Ψεκάζουν με χημικά το Μανώλη Γλέζο και το Μίκη Θεοδωράκη. Από το πρωί μέχρι το βράδυ, όμως, ο κόσμος δεν υποχωρεί, περιμένει τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας. Συμμετέχουν 278 βουλευτές. 199 ψηφίζουν ναι, 74 όχι, 5 δηλώνουν "παρών", 22 απουσιάζουν. Γίνεται για άλλη μια φορά σαφές ότι η Αριστερά αγωνίζεται σθεναρά κόντρα στα μνημόνια, διαχωρίζεται οριστικά στη συνείδηση του κόσμου από το υπόλοιπο πολιτικό σύστημα. Έξω από τη Βουλή, δίνεται μια άλλη μάχη, μεγάλη και δυνατή, που τελικά κερδήθηκε. Η οργή του λαού που βγήκε στους δρόμους κατάφερε να ρίξει μία ακόμα κυβέρνηση και να ανατρέψει τους συσχετισμούς στο πολιτικό σκηνικό. (Το Πολιτικό Καφενείο με το πανό του πήγε έξω από τη Βουλή τον Αύγουστο του 2010! Από τότε καλούσαμε το λαό να κατέβει στο Σύνταγμα και να διώξει την κυβέρνηση του Μνημονίου και την Τρόικα. Τότε μας έλεγαν «γραφικούς» γιατί είμαστε μόνοι! Η ιστορία, όμως, δικαιώνει).
Βήχος Παναγιώτης

Στην Ανθήλη έφαγαν άγριο ξύλο από τους αγρότες οι πραιτωριανοί της συγκυβέρνησης!


FREE photo hosting by Fih.gr
Στην Ανθήλη έφαγαν άγριο ξύλο από τους αγρότες οι πραιτωριανοί της συγκυβέρνησης!
Η χούντα της τρικομματικής κυβέρνησης δεν θα περάσει!

Άγριο ξύλο στην Ανθήλη ανάμεσα σε αγρότες και... από LAMIASTARGR
Απίστευτες εικόνες στην Εθνική Αθηνών-Λαμίας, στο ύψος της Ανθήλης, όταν αγρότες επιχείρησαν αιφνιδιαστικά, σύμφωνα με το lamiastar.gr, να κλείσουν το δρόμο, το μεσημέρι της Τετάρτης. Στη σημερινή συγκέντρωση συμμετείχαν πάνω από 400 αγρότες από όλη την Φθιώτιδα την Λοκρίδα και την Βοιωτία. Όπως κάθε μέρα, οι άνδρες των ΜΑΤ είχαν παραταχθεί στο πλάι του δρόμου με σκοπό να εμποδίσουν τους αγρότες να κλείσουν το δρόμο. Όταν τα ΜΑΤ είδαν τους αγρότες να κινούνται προς την Εθνική, έκλεισαν το δρόμο και τότε ξέσπασε «πόλεμος». Οι αγρότες άρχισαν να πετούν ξύλα, πέτρες, καφέδες και νερά στους αστυνομικούς, ενώ τα ΜΑΤ έκαναν εκτεταμένη χρήση χημικών. Οι εικόνες που μεταδίδει το lamiastar.gr είναι απίστευτες. Στο video εμφανίζεται αστυνομικός να χτυπά με μανία αγρότη, την ώρα που εκείνος έχει ρίξει χάμω και παλεύει με άλλο αστυνομικό! Ο ίδιος ο αστυνομικός Διευθυντής Γρηγόρης Τσιμιτσέλης συνεπλάκη με τους αγρότες όταν επιχείρησε σύλληψη. Λίγη ώρα αργότερα αποχώρησε τραυματισμένος και με σκισμένα ρούχα. Η κυβέρνηση τραβάει τα πράγματα στα άκρα. Θα χυθεί αίμα και τότε θα πρέπει να εξαφανιστούν ΟΛΑ τα σκατόμουτρα της Μνημονιακής κυβέρνησης. Να εξαφανιστούν από την Ελλάδα, που την διέλυσαν, πριν τους κρεμάσουν ανάποδα έξω από τη Βουλή. Γιατί εκεί πάνε τα πράγματα. ΚΑΤΩ Η ΤΡΙΚΟΜΜΑΤΙΚΗ ΧΟΥΝΤΑ ΤΟΥ ΣΑΜΑΡΑ.
Βήχος Παναγιώτης

Δευτέρα 11 Φεβρουαρίου 2013

ΣΗΜΕΡΑ ΑΝΟΙΞΕ ΛΙΓΟ Η ΦΩΝΗ ΜΟΥ!!!

ΣΗΜΕΡΑ ΑΝΟΙΞΕ ΛΙΓΟ Η ΦΩΝΗ ΜΟΥ!!!

Το νικάμε το τέρας! Η φωνή μου σήμερα, έστω και σιγανή και με βραχνάδα, ξανα-ακούγεται!!! Νοιώθω καλύτερα και με μεγάλη αισιοδοξία. Θα τη νικήσουμε την αρρώστια και με τη δική σας συμπαράσταση και βοήθεια. ΘΑ ΝΙΚΗΣΟΥΜΕ ΑΔΕΛΦΙΑ, ΣΥΝΤΡΟΦΟΙ, ΦΙΛΟΙ... Σας το είχα υποσχεθεί ότι δεν κάνω πίσω και πως θα το παλέψω. Ηδη το τέρας υποχωρεί! VENSEREMOS.







 

Πέμπτη 7 Φεβρουαρίου 2013

Ποιοί είναι οι μεγαλύτεροι τρομοκράτες ρε κρυφο-ΝΑΖΙ, Δένδια;



Ποιοί είναι οι μεγαλύτεροι τρομοκράτες ρε κρυφο-ΝΑΖΙ, Δένδια; FREE photo hosting by Fih.gr
Ποιοί είναι οι μεγαλύτεροι τρομοκράτες ρε κρυφο-ΝΑΖΙ, Δένδια;
Τέσσερις νεαροί που κλέβουν μία τράπεζα ή μια συμμορία που ληστεύει ένα λαό; Μπορείς να απαντήσεις Χιτλερίσκο; Τέσσερις νεαροί Αναρχικοί, που δεν σκότωσαν κανέναν παρά έκαναν μόνο μια ληστεία ΤΡΑΠΕΖΑΣ, και από την άλλη μια συμμορία ληστών που οδήγησαν στην αυτοκτονία 3.500 και βάλε συνανθρώπους μας, που δημιούργησαν δύο εκατομμύρια άνεργους, χιλιάδες άστεγους, εκατομμύρια φτωχούς, πεινασμένους, απελπισμένους! Μια συμμορία που έχει ΞΕΠΟΥΛΗΣΕΙ ΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ! Ποιοί είναι λοιπόν οι τρομοκράτες ρε λεχρίτες που έχετε το θράσος να κουνάτε το δάχτυλο; Ποιοί πρέπει να παραπεμφούν για 10.000.000 κακουργήματα;
Βήχος Παναγιώτης 

Τετάρτη 6 Φεβρουαρίου 2013

Ο Ελληνικός Εθνικισμός και τα δικαιώματα των Σλαβομακεδόνων πολιτικών προσφύγων…


Ο Ελληνικός Εθνικισμός και τα δικαιώματα των Σλαβομακεδόνων πολιτικών προσφύγων…FREE photo hosting by Fih.gr
{Aν κάνει κανείς μια βόλτα στα μεγαλύτερα χωριά που ζουν οι Σλαβομακεδόνες, Aκρίτας (Mπούφι), Aλωνα (Aρμένσκο), Mελίτη (Bοσταράνι), κ.λ.π. θα δει το μεγαλύτερο ντέρτι που τους βασανίζει. Tόσα χρόνια μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου κι ακόμα δεν τους επιτρέπουν να 'ρθουν σε επαφή με τους συγγενείς τους πολιτικούς πρόσφυγες που βρέθηκαν καταδιωκόμενοι σε άλλες χώρες. O νόμος (N. 106841/29-12-82) το λέει ξεκάθαρα: «επιτρέπεται ο επαναπατρισμός μόνο των Eλλήνων το γένος πολιτικών προσφύγων». M αυτόν τον τρόπο απαγορεύεται ακόμα σε χιλιάδες παλιούς κατοίκους των περιοχών και η απλή επίσκεψη στην Eλλάδα. H μισαλλοδοξία σ' όλο της το μεγαλείο}. Στις 22-24 Αυγούστου 2003, έγινε η «Τρίτη Παγκόσμια Συνάντηση των Προσφύγων από το Αιγαιατικό Τμήμα της Μακεδονίας», στην Φλώρινα και στα γύρω χωριά. Στην συνάντηση πήραν μέρος και 250 πολιτικοί πρόσφυγες που κατάγονται από την περιοχή και ζουν στην ΠΓΔΜ. Mετά από μεγάλη οδύσσεια τους επιτράπηκε τελικά η είσοδος στην Ελλάδα (για πολλούς από αυτούς για πρώτη φορά). Στην διάρκεια αυτής της συνάντησης επικράτησε μεγάλη συγκίνηση γιατί συναντήθηκαν συγγενείς και φίλοι που είχαν να βρεθούν μαζί μετά από 55 χρόνια. Το «έγκλημα» αυτών των ανθρώπων ήταν ότι πολέμησαν τους γερμανούς μέσα από τις γραμμές του ΕΛΑΣ και ότι ανήκαν στην σλαβομακεδονική μειονότητα που ζει στην Ελλάδα. Αυτό ποτέ δεν τους το συγχώρεσε το μετά-εμφυλιοπολεμικό κράτος των νικητών. Kαι πριν τον εμφύλιο πόλεμο, από τις διάφορες αντιδραστικές αστικές κυβερνήσεις, και μετά το τέλος του εμφυλίου, η ελληνική αστική τάξη με τη βία και την τρομοκρατία, με απαγορεύσεις να μιλάνε τη γλώσσα τους (μια συνηθισμένη αιτία φυλακίσεων), να χορεύουν τα τραγούδια τους, να διατηρούν τα έθιμά τους και τα τοπωνύμια των περιοχών τους, επιχείρησε να ενσωματώσει τους Σλαβομακεδόνες και να εξαφανίσει την σλαβομακεδονική μειονότητα. Επειδή η ακροδεξιά πανούκλα άρχισε πάλι τις καταγγελίες για … ανθέλληνες σε όσους δεν παραχαράζουν την ιστορία θα δημοσιεύσω σήμερα ένα μικρό χρονικό αυτού του γεγονότος για το οποίο πρώτος είχε γράψει το 2003 ο σ. Γ. Δ. από το ΕΕΚ που στοιχεία του χρησιμοποιώ σ’ αυτό μου το σημείωμα…
Βήχος Παναγιώτης

Στην συνάντηση αυτή των Προσφύγων από το Αιγαιατικό Τμήμα της Μακεδονίας, στην Φλώρινα και στα γύρω χωριά επικράτησε μεγάλη συγκίνηση γιατί συναντήθηκαν συγγενείς και φίλοι που είχαν να βρεθούν μαζί μετά από 55 χρόνια Το «έγκλημα» αυτών των ανθρώπων ήταν ότι πολέμησαν τους γερμανούς μέσα από τις γραμμές του ΕΛΑΣ και ότι ανήκαν στην σλαβομακεδονική μειονότητα που ζει στην Ελλάδα. Αυτό ποτέ δεν τους το συγχώρεσε το μετά-εμφυλιοπολεμικό κράτος των νικητών. Kαι πριν τον εμφύλιο πόλεμο, από τις διάφορες αντιδραστικές αστικές κυβερνήσεις, και μετά το τέλος του εμφυλίου, η ελληνική αστική τάξη με τη βία και την τρομοκρατία, με απαγορεύσεις να μιλάνε τη γλώσσα τους.
Αυτή η προσπάθεια δεν οφείλονταν μόνο στον εθνικισμό της ελληνικής άρχουσας τάξης και στα παιχνίδια ισορροπιών που παιζόντουσαν στα Βαλκάνια μετά τον πόλεμο, αλλά και στην εκδίκηση που ήθελε να πάρει το κράτος των δοσίλογων για την μαζική συμμετοχή τους στην αντίσταση και στην επανάσταση του 41-49 μέσα από τις γραμμές του ΕΛΑΣ.
Η τραγωδία αυτών των πολιτικών προσφύγων ήταν η απομόνωση τους και από το ΚΚΕ, όταν η κυριότερη αντάρτικη οργάνωση της μειονότητας, η ΝΟΦ, υποστήριξε – στο τέλος της δεκαετίας του ’40- τον Τίτο ενάντια στον Στάλιν. Η διαφοροποίηση των Μακεδόνων σε σχέση με την επίσημη γραμμή του ΚΚΕ είχε αρχίσει πιο πριν-κατά την διάρκεια της γερμανικής κατοχής- όταν αυτοί υποστήριξαν την πρόταση του Τίτο για την δημιουργία κοινού στρατηγείου των παρτιζάνικων δυνάμεων στα Βαλκάνια, ενάντια στη υπαγωγή των ελληνικών αντάρτικων δυνάμεων στο στρατηγείο των Άγγλο-Αμερικάνων της Μέσης Ανατολής που έκανε το ΚΚΕ, με τα γνωστά ολέθρια αποτελέσματα.
Ακόμα και στην μεταπολίτευση, όταν η κυβέρνηση Παπανδρέου, αναγνώρισε την εθνική αντίσταση, οι αγωνιστές της περιοχής του ΕΛΑΣ και του ΕΑΜ και πολιτικοί πρόσφυγες δεν αναγνωρίσθηκαν. Έτσι δημιουργήθηκε μια λίστα ανεπιθύμητων πολιτικών προσφύγων που για δεκαετίες -μια ολόκληρη ζωή- όχι μόνο δεν είχαν τις ευεργετικές διατάξεις (συντάξεις κλπ) που είχαν οι άλλοι αγωνιστές της εθνικής αντίστασης, αλλά αντίθετα τους απαγορεύονταν και η είσοδος στη χώρα. Tο αποτέλεσμα ήταν ότι για πάνω από 50 χρόνια αυτοί οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να επισκεφτούν τα μέρη που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν, ούτε να δουν τους συγγενείς και τους φίλους τους. Eπί πλέον οι περιουσίες πολλών από αυτούς είχαν κατασχεθεί προς όφελος «εθνικοφρόνων ελλήνων». Το καθεστώς αυτό συνεχίζεται αναλλοίωτο μέχρι σήμερα!
Η κυβέρνηση Σημίτη με τον υφυπουργό Εξωτερικών Αν. Λοβέρδο έδωσε για μια ακόμα φορά την υπόσχεση ότι θα αρθεί το ειδικό αυτό καθεστώς και θα επιτραπεί η είσοδος στους εναπομείναντες πολιτικούς πρόσφυγες. Στις αρχές του μήνα όταν έγινε η πρώτη απόπειρα να έρθουν οι πολιτικοί πρόσφυγες, για την συνάντηση, έγιναν σοβαρά επεισόδια στα σύνορα και στην αρχή απαγορεύτηκε η είσοδός τους γιατί στα χαρτιά τους εμφανίζονταν ως τόπος καταγωγής τους το Μακεδονικό τοπωνύμιο και όχι η επίσημη ελληνική ονομασία. Στο καθεστώς των απαγορεύσεων βρέθηκε και η αντιπρόεδρος της βουλής της ΠΓΔΜ Λιλιάνα Ποπόφσκα της οποίας ο σύζυγος είναι απόγονος πολιτικού πρόσφυγα. Τελικά, μετά από πιέσεις της ελληνικής κυβέρνησης στην κυβέρνηση Τσεβρενκόφσκι απετράπη η είσοδος της Λιλ. Ποπόφσκυ και έτσι μπόρεσαν να περάσουν οι υπόλοιποι.
Το ζήτημα της μακεδονικής μειονότητας έρχεται για άλλη μια φορά στην επικαιρότητα και για το θέμα αυτό έχει μεγάλες ευθύνες και υποχρεώσεις το ελληνικό εργατικό και αριστερό κίνημα. Είναι καθήκον του ελληνικού αριστερού κινήματος να παλέψει μαζί με τους μακεδόνες ενάντια στους εθνικιστές για τα δικαιώματα της μειονότητας. Οποιοσδήποτε θέλει να παλέψει ενάντια στην καπιταλιστική εκμετάλλευση και στα ταξικά δεσμά πρέπει να αποδείξει πρώτα από όλα ότι είναι ικανός να παλέψει για την απελευθέρωση των εθνικών μειονοτήτων μέσα στην ίδια τους την χώρα.
Από την άλλη είναι καθήκον κάθε συνειδητού εργάτη, κάθε επαναστάτη, ανεξάρτητα της καταγωγής του, να παλέψει για την επαναστατική ενότητα των εργατών και φτωχών αγροτών Ελλήνων και Σλαβομακεδόνων, αυτών που ζουν στην Ελλάδα, στην ΠΓΔΜ ή στην Βουλγαρία, μαζί με τους Βούλγαρους, Γιουγκοσλάβους, Αλβανούς και τους άλλους λαούς των Βαλκανίων με σκοπό την κοινή πάλη για την Επαναστατική Σοσιαλιστική Ομοσπονδία των Βαλκανίων. Οποιαδήποτε εθνικό-λυτρωτικά και εθνικιστικά κηρύγματα δεν οδηγούν παρά σε σφαγές, επαναχαράξεις συνόρων με το αίμα των λαών για τους σκοπούς των ιμπεριαλιστών και στην διαιώνιση της κυριαρχίας τους στην περιοχή υποδαυλίζοντας το ένα εθνικισμό ενάντια στον άλλο. 

Δευτέρα 4 Φεβρουαρίου 2013

ΑΤΟΜΙΚΗ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ (Η ΘΕΣΗ ΜΑΣ)


ΑΤΟΜΙΚΗ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ (Η ΘΕΣΗ ΜΑΣ)
Απαντάμε σε ερωτήσεις που μας γίνονται
Λοιπόν είμαστε υπέρ ή κατά στην ατομική τρομοκρατία;
FREE photo hosting by Fih.grΤο ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ έχει λάβει πολλές επιστολές σχετικά με την ατομική τρομοκρατία και τη θέση μας απέναντι σε αυτή. Ορισμένοι φίλοι και σύντροφοι δεν μπορούν να κατανοήσουν ότι άλλο είναι η αλληλεγγύη σε αγωνιστές που δικάζονται αυτή την ώρα ή βρίσκονται στις φυλακές σαν μέλη τρομοκρατικών οργανώσεων και άλλο η αντίθεσή μας με αυτή τη μορφή πάλης ενάντια στο καπιταλιστικό σύστημα. Η αντίθεσή μας στην ατομική τρομοκρατία με κανένα τρόπο δεν σημαίνει υποστήριξη για τους τρομονόμους και τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας», υποστήριξη στην ΚΡΑΤΙΚΗ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ που έχει εξαπολύσει η κυβέρνηση και τα τσιράκια των καπιταλιστών τρομοκρατών σε ολόκληρο τον πλανήτη. Θέση μας είναι η κατάργηση όλων των αντιτρομοκρατικών νόμων και νομοσχεδίων, όπως και η απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατουμένων. Γνωρίζουμε ότι σε μια κοινωνία θεμελιωμένη στην εκμετάλλευση μιας τάξης από μια άλλη και το μονοπώλιο της ιδιοκτησίας από μια τάξη, δεν είναι δυνατή καμία ειρηνική αλλαγή εξουσίας. Αντίθετα, η ιστορία του καπιταλισμού δείχνει ότι η βία και ο τρόμος είναι αναπόφευκτα και σύμφυτα στο σύστημα. Ο καπιταλισμός – περισσότερο από κάθε άλλο προηγούμενο κοινωνικό σύστημα – έχει μειώσει την αξία της ανθρώπινης ζωής αντιστρόφως ανάλογα με την παραγωγική – και καταστροφική – δύναμη του κεφαλαίου. Στην περίοδο που ζούμε της Παγκόσμιας Αυτοκρατορίας του Κεφαλαίου πρέπει να προειδοποιήσουμε την εργατική τάξη ότι «για να κάνουμε το άτομο ιερό, πρέπει να καταστρέψουμε την κοινωνική τάξη που το σταυρώνει. Κι αυτό το πρόβλημα μπορεί να λυθεί μόνο με το αίμα και το σίδερο», (Τρότσκι: «Τρομοκρατία και Κομμουνισμός). (Το άρθρο γράφτηκε στις 11/03/2005)
ΒΗΧΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

Λοιπόν είμαστε υπέρ ή κατά στην ατομική τρομοκρατία;
Σαν επαναστάτες Μαρξιστές όπως ο Λένιν κι ο Τρότσκι εκπαίδευσαν τους ρώσους μαρξιστές ξεσκεπάζοντας τη ματαιότητα και τη χρεοκοπία της τρομοκρατίας των Ναρόντνικων και προετοίμασαν το έδαφος για τη σοσιαλιστική επανάσταση, έτσι πρέπει και οι μαρξιστές του σήμερα να εκτιμήσουν κριτικά και να παλέψουν ασυμβίβαστα ενάντια σε όλες τις μεθόδους που συσκοτίζουν τον επαναστατικό στόχο και καθυστερούν ή διαστρεβλώνουν την ανάπτυξη της σοσιαλιστικής συνείδησης.

Ο Μαρξισμός, σαν η διαλεκτική υλιστική θεωρία της γνώσης, αναγνωρίζει χωρίς όρους ότι η βάση κάθε πολιτικής αλλαγής στην κοινωνία είναι η ταξική πάλη που βασίζεται πάνω στα θεμέλια συγκεκριμένων υλικών σχέσεων παραγωγής που καθορίζονται από τη συγκεκριμένη ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων και τη συγκεκριμένη κατανομή της εργασίας μέσα στην κοινωνία.

Αυτές οι σχέσεις ανάμεσα στις τάξεις καθορίζονται αντικειμενικά στη διάρκεια της ιστορίας σύμφωνα με τους γενικούς νόμους της κοινωνικής εξέλιξης που δεν μπορούν να αντικατασταθούν αυθαίρετα ή να αλλάξουν από τις εμπνευσμένες ενέργειες ατόμων ή μικρών ομάδων.

Οι μεγάλες κοινωνικές αλλαγές, όπως οι επαναστάσεις και οι εθνικοαπελευθερωτικοί πόλεμοι, καθορίζονται βασικά από τη σύγκρουση των παραγωγικών δυνάμεων και των σχέσεων ιδιοκτησίας και προϋποθέτουν τη συνειδητή δράση εκατομμυρίων ανθρώπων. Οι μάζες είναι οι πραγματικοί δημιουργοί της ιστορίας. «Το πιο αναμφισβήτητο χαρακτηριστικό μιας επανάστασης είναι η άμεση επέμβαση των μαζών στα ιστορικά γεγονότα», (Τρότσκι). Η εποχή μας, εποχή της καπιταλιστικής χρηματιστικής παγκοσμιοποίησης, που απειλεί ολόκληρες χώρες σαν χώρες τρομοκρατικές (!!!) έχει φέρει αυτή την πάλη στο ψηλότερό της σημείο και βάζει μπροστά στην εργατική τάξη το επείγον καθήκον της καταστροφής των δεσμών των καπιταλιστικών σχέσεων ιδιοκτησίας και του καπιταλιστικού εθνικού κράτους και την αντικατάστασή τους με σοσιαλιστικές σχέσεις και σχεδιασμένη οικονομία βασισμένη πάνω σε ένα παγκόσμιο σύστημα σοσιαλιστικών κρατών. Αυτός ο αγώνας μπορεί να διεξαχτεί μόνο από τη δράση εκατομμυρίων και εκατομμυρίων εργατών και αποικιακών λαών κάτω από την ηγεσία της επαναστατικής πρωτοπορίας που οι ιδέες και οι πράξεις της δεν μπορούν να αντικαταστήσουν το κίνημα των μαζών αλλά μπορούν και πρέπει να εκφράζουν τις βαθύτερες ανάγκες της ιστορικής εξέλιξης.
Ο μαρξισμός παλεύει ασυμβίβαστα ενάντια σε κάθε έκφραση ιδεαλιστικού υποκειμενισμού στην επαναστατική θεωρία και πράξη. Σαν η μόνη επιστημονική κοινωνιολογία βασισμένη στη θεωρία των γενικών νόμων της κοινωνικής εξέλιξης, ο ιστορικός υλισμός, ο μαρξισμός έχει αποδείξει ότι «η ανάπτυξη των σχηματισμών της κοινωνίας είναι ένα προτσές φυσικής ιστορίας», (Λένιν, Απαντα, Τόμος 1, σελ. 140-141). Αυτή η αντίληψη είναι διαμετρικά στον υποκειμενισμό του τρομοκράτη που δρα περιφρονώντας τις μάζες και αψηφώντας τους νόμους της ιστορίας. Ο μαρξισμός είναι η υψηλότερη θεωρητική έκφραση της αυτοχειραφέτησης της εργατικής τάξης. Η τρομοκρατία είναι η άρνησή της.

Ο μαρξισμός όμως δεν απορρίπτει το ρόλο των ατόμων και των ομάδων στη δημιουργία της ιστορίας. Η δημιουργική δράση και ιδέες των μεμονωμένων ηγετών μπορούν να παίξουν και παίζουν ένα δυναμικό και αποφασιστικό ρόλο μόνο στο βαθμό που το υποκειμενικό του πάθος, οι θυσίες τους και οι προσπάθειές τους εκφράζουν το αντικειμενικό περιεχόμενο της κοινωνικής εξέλιξης. «Ο μαρξισμός διαφέρει από όλες τις άλλες κοινωνικές θεωρίες από τον αξιοσημείωτο τρόπο που συνδυάζει την πλήρη επιστημονική νηφαλιότητα στην ανάλυση της αντικειμενικής κατάστασης των πραγμάτων και της αντικειμενικής εξέλιξης με την πιο συγκεκριμένη αναγνώριση της σημασίας της επαναστατικής ηγεσίας, της επαναστατικής δημιουργικής ιδιοφυίας και της επαναστατικής πρωτοβουλίας των μαζών – και επίσης, βεβαίως, των ατόμων, των ομάδων, των οργανώσεων και των κομμάτων που είναι ικανά να ανακαλύψουν και να εξασκήσουν επαφή με τις διάφορες τάξεις», (Άπαντα, Τόμος 13, σελ. 36). Οι κοινωνικοί νόμοι δεν δρουν ανεξάρτητα από τη δραστηριότητα του ανθρώπου στην παραγωγή και την ταξική πάλη. Αυτοί οι νόμοι μορφοποιούνται μέσα από την κοινωνική δραστηριότητα του ανθρώπου που επιδιώκει τους σκοπούς του που καθορίζονται αντικειμενικά μέσα και από τη φύση. Η πραγματική ελευθερία βρίσκεται στη συνείδηση αυτής της ιστορικής αναγκαιότητας, στη συλλογική πάλη της εργατικής τάξης για να καταλάβει συνειδητά και να ελέγξει τους κοινωνικούς νόμους και να αναλάβει την αντικειμενική σημασία των ιστορικών της πράξεων. «Το ιστορικό καθήκον της εποχής μας βρίσκεται στο να αντικαταστήσουμε το ανεξέλεγτο παιχνίδι της αγοράς με τον ορθολογικό σχεδιασμό, πειθαρχώντας τις παραγωγικές δυνάμεις, αναγκάζοντάς τες να δουλεύουν μαζί αρμονικά και να υπηρετούν υπάκουα τις ανάγκες της ανθρωπότητας», (Τρότσκι: «Στην Υπεράσπιση του Οχτώβρη).

Η αντίθεσή μας όμως στην ατομική τρομοκρατία με κανένα τρόπο δεν σημαίνει υποστήριξη για τους τρομονόμους και τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» που έχει εξαπολύσει ο Μπους και τα τσιράκια του σε ολόκληρο τον πλανήτη. Θέση μας είναι η κατάργηση όλων των αντιτρομοκρατικών νόμων και νομοσχεδίων, όπως και η απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατουμένων.

Γνωρίζουμε ότι σε μια κοινωνία θεμελιωμένη στην εκμετάλλευση μιας τάξης από μια άλλη και το μονοπώλιο της ιδιοκτησίας από μια τάξη, δεν είναι δυνατή καμία ειρηνική αλλαγή εξουσίας. Αντίθετα, η ιστορία του καπιταλισμού δείχνει ότι η βία και ο τρόμος είναι αναπόφευκτα και σύμφυτα στο σύστημα. Ο καπιταλισμός – περισσότερο από κάθε άλλο προηγούμενο κοινωνικό σύστημα – έχει μειώσει την αξία της ανθρώπινης ζωής αντιστρόφως ανάλογα με την παραγωγική – και καταστροφική – δύναμη του κεφαλαίου. Στην περίοδο που ζούμε της Παγκόσμιας Αυτοκρατορίας του Κεφαλαίου πρέπει να προειδοποιήσουμε την εργατική τάξη ότι «για να κάνουμε το άτομο ιερό, πρέπει να καταστρέψουμε την κοινωνική τάξη που το σταυρώνει. Κι αυτό το πρόβλημα μπορεί να λυθεί μόνο με το αίμα και το σίδερο», (Τρότσκι: «Τρομοκρατία και Κομμουνισμός).

Μόνο η ανατροπή αυτού του συστήματος από την ένοπλη εξέγερση της εργατικής τάξης με την ηγεσία ενός Εργατικού Επαναστατικού Κόμματος και η δημιουργία ενός εργατικού κράτους βασισμένου σε εργατικά συμβούλια, μπορεί να βάλει τέλος στην απάτη της αστικής δημοκρατίας και, μαζί μ’ αυτήν, στο αδιέξοδο της ατομικής τρομοκρατίας. Εμείς δεν αρνούμαστε το αναπόφευκτο των βίαιων επαναστατικών μέτρων αυτοάμυνας, στην κρατική τρομοκρατία, την αντίσταση της εργατικής τάξης. Ο σκοπός όμως της επαναστατικής δράσης δεν είναι να προκαλέσει την δραστηριότητα των μαζών, αλλά να διεξάγει ένα νικηφόρο εμφύλιο πόλεμο ενάντια στην άρχουσα τάξη και τους πράκτορές της. Είναι μέσο για ένα σκοπό, όχι σκοπός καθεαυτός. Το καθήκον ενός επαναστατικού κόμματος δεν είναι να αποφύγει τη βία, αλλά να καναλιζάρει και να κατευθύνει τη δίκαιη αμυντική βία των καταπιεζόμενων σύμφωνα με μια συνολική στρατηγική για την εργατική εξουσία και τον Κομμουνισμό. Αυτό δηλαδή που λέμε στην Εργατική Τάξη είναι πως για να γλυτώσει από τα δεσμά της κεφαλαιοκρατίας και της παγκόσμιας καπιταλιστικής και ιμπεριαλιστικής τρομοκρατίας η μοναδική λύση είναι η Παγκόσμια Επανάσταση. Το Μέλλον μας δεν είναι ο καπιταλισμός. Είναι η Επανάσταση και ο Κομμουνισμός.

11/03/2005

Κυριακή 3 Φεβρουαρίου 2013

Ο Ζαν Πιαζέ και o Λεβ Βιγκότσκι για την παιδική σκέψη και ανάπτυξη

Ο Ζαν Πιαζέ και o Λεβ Βιγκότσκι για την παιδική σκέψη και ανάπτυξη
Ο άνθρωπος αισθάνεται και σκέπτεται μέσα από την πράξη του
FREE photo hosting by Fih.grΜελετώντας τη μετάβαση από τις νοητικές λειτουργίες των ζώων στις νοητικές λειτουργίες του ανθρώπου, όλη η ερευνητική εργασία των Πιαζέ, Βιγκότσκι, Λούρια, αναπτύσσει παραπέρα την βασική αρχή του διαλεκτικού υλισμού που αρνούνταν οι γραφειοκράτες κρατικοκαπιταλιστές του Κρεμλίνου, για την ποιοτική διαφορά του ανθρώπου από το ζώο.FREE photo hosting by Fih.gr Αυτό που διακρίνει τον άνθρωπο από τα ζώα είναι ότι ο άνθρωπος μετατρέπει τη Φύση και η Φύση τον μετατρέπει μέσα στην κοινωνική παραγωγή και αναπαραγωγή της υλικής του ζωής. Χωρίς αμφιβολία οι μαρξιστές μπορούν να θεωρούν τον Πιαζέ σαν ένα από τους λίγους γίγαντες της σκέψης του 20ου αιώνα, ιδιαίτερα στον τομέα της επιστήμης της ψυχολογίας. Παράλληλα με τον Πιαζέ, και σε ένα άλλο επίπεδο, ο σοβιετικός Βιγκότσκι, οπλισμένος με το διαλεκτικό υλισμό, έφτασε στο ίδιο βασικό συμπέρασμα: η ανθρώπινη συνείδηση καθορίζεται όχι από έμφυτους παράγοντες, ούτε μονόπλευρα από τα πράγματα και τα φαινόμενα του περιβάλλοντος, αλλά από το είναι, δηλαδή από το προτσές της υλικής ζωής, της ανθρώπινης δραστηριότητας που μέσα σε ένα σύστημα κοινωνικών σχέσεων αλλάζει τη Φύση σαν μέρος αυτής της Φύσης.
Βήχος Παναγιώτης
Ο Ζαν Πιαζέ και ο Λεβ Βιγκότσκι για την παιδική σκέψη και ανάπτυξη – Διαβάστε το

{Επίκαιρες παιδοψυχολογικές αντιλήψεις του σοβιετικού παιδαγωγικού συστήματος*
Ανάπτυξη και μόρφωση
Οι αστοί ψυχολόγοι και παιδαγωγοί λένε επίσης πως προηγείται η ωρίμανση. Δηλαδή το παιδί πρέπει να ωριμάσει, να αναπτυχθεί κι έπεται η όποια μόρφωσή του. Μετά, συνεχίζοντας το συλλογισμό τους λένε πως αυτή η πορεία ανάπτυξης εξαρτάται όχι μόνο από τις γενικότερες ιδιαιτερότητες του  ανθρώπου, ως εκπροσώπου του είδους, αλλά και από τις ατομικές ιδιαιτερότητες του παιδιού, από τα χαρίσματά του, που του δόθηκαν από τη φύση. Στην πράξη, λοιπόν, θεωρούν ότι όλη η διαδικασία της ανάπτυξης προσεγγίζεται ως μια διαδικασία ωρίμανσης αυτού που ήδη υπάρχει στον άνθρωπο. Η σοβιετική αντίληψη διέφερε ριζικά από τον παραπάνω συλλογισμό. Για να γίνει πιο κατανοητή η σοβιετική προσέγγιση θα αναφέρω λίγα πράγματα για την αντιπαράθεση των απόψεων του Λεφ Βιγκότσκι με τον Ζαν Πιαζέ. Θα το κάνω και για έναν ακόμη λόγο. Γιατί ορισμένοι συγγραφείς στη χώρα μας προσπαθούν, ούτε λίγο ούτε πολύ, να παρουσιάσουν τις απόψεις του Βιγκότσκι ως «τσόντα» στις θεωρίες του Πιαζέ.
Ο Λ. Σ. Βιγκότσκι αντιπαρέθετε συχνά τη θεωρία του για την ανάπτυξη των ανώτατων ψυχικών λειτουργιών στην αντίληψη του Πιαζέ. Εξέταζε τις εργασίες του Πιαζέ σαν μια μεγάλη συνεισφορά στην ανάπτυξη της επιστήμης της ψυχολογίας, επειδή καταπιάστηκε με την έρευνα των ανώτατων μορφών συμπεριφοράς. Την ίδια ώρα, όμως, ο Βιγκότσκι σημείωνε πως ο Πιαζέ δεν ξέφυγε από την «παλιά» προσέγγιση της παιδικής ανάπτυξης, μέσα δηλαδή από το πρίσμα των βιολογικών διαδικασιών, γι' αυτό και δεν είχε την αντικειμενική δυνατότητα μιας σωστής κατανόησης της παιδικής ανάπτυξης. Ετσι, ο Βιγκότσκι παρατηρούσε πως ο Πιαζέ εξέταζε και περιέγραφε την ψυχική ανάπτυξη του παιδιού έξω από την ιστορική ανάπτυξη, δηλαδή ως μια διαδικασία που καθορίζεται από εσωτερικές δυνάμεις. Ο Πιαζέ, κατά τη γνώμη του, εξέταζε τις ψυχικές λειτουργίες σαν «αποστραγγισμένες» από το κοινωνικό και πολιτιστικό περιβάλλον, έξω από τη συγκεκριμένη κατάσταση την οποία βιώνει το παιδί.  
Κατά τη γνώμη της σοβιετικής ψυχολογίας, η συγκεκριμένη αντίληψη είναι βαθιά λαθεμένη, μιας και βλέπει στην όποια πορεία ανάπτυξης μόνο ποσοτικές αλλαγές εκείνων των συστατικών που έχουν δοθεί στον άνθρωπο από τη φύση, από τη γέννησή του, κάτω από την επίδραση των περιβαλλοντικών συνθηκών. Έτσι λαθεμένα συμπεραίνεται πως η μόρφωση το μόνο που μπορεί να κάνει είναι ή να βοηθήσει ή να καταστείλει, να καθυστερήσει την όποια ανάπτυξη. Στις σχετικές αντιλήψεις, ο ρόλος του κοινωνικού περιβάλλοντος στην ανάπτυξη του παιδιού εξομοιώνεται με το ρόλο του περιβάλλοντος στην ανάπτυξη των άλλων ζωντανών οργανισμών. Πρόκειται για μια θέση ιδιαίτερα διαδεδομένη σε πολλές κατευθύνσεις της σύγχρονης αστικής παιδαγωγικής και παιδαγωγικής ψυχολογίας.
του Ελισαίου Βαγενά
Ο Ελισσαίος Βαγενάς είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και μέλος του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων της ΚΕ του ΚΚΕ.}.
http://www2.rizospastis.gr/columnPage.do?publDate=6/8/2006&columnId=743
Ο άνθρωπος αισθάνεται και σκέπτεται μέσα από την πράξη του
Τότε, στη δύσκολη δεκαετία του ’30 και για πολλά χρόνια το έργο του Βιγκότσκι, ο οποίος πέθανε το 1938, σε ηλικία μόλις 38 χρόνων, ήταν ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΟ από τον Στάλιν! Σήμερα οι «θεωρητικοί» του Περισσού  τον διαστρεβλώνουν!
(Ο Ζαν Πιαζέ, ο πρώτος ενήλικος που πήρε στα σοβαρά τα παιδιά, μεγάλωσε κοντά στη λίμνη Νεσατέλ, σε ένα από εκείνα εξεχόντως όμορφα και αποστειρωμένα κομμάτια γης της γαλλόφωνης Ελβετίας που είναι ξακουστά  για τα κρασιά και τα ρολόγια τους. Ο πατέρας του ήταν καθηγητής Μεσαιωνικών Σπουδών και η μητέρα του μια σκληροπυρηνική καλβινίστρια. Από πολύ νωρίς ο μικρός Ζαν εξεδήλωσε το ενδιαφέρον του για τη φύση και την αποκωδικοποίηση των μυστικών της. Όταν έγινε 10 ετών οι απορίες του μπορούσαν πλέον να απαντηθούν μόνο με ένα γερό ξεσκόνισμα της πλησιέστερης πανεπιστημιακής βιβλιοθήκης. Σε αυτή την ηλικία πρόλαβε να δημοσιεύσει σε τοπικό περιοδικό της γενέτειράς του το παρθενικό άρθρο του για το σπουργίτι «αλμπίνο»· αυτό ήταν και το «πάσο» του για τον καχύποπτο με τους ανηλίκους εν γένει βιβλιοθηκάριο του Πανεπιστημίου του Νεσατέλ. Η ζωολογία θα μονοπωλήσει το ενδιαφέρον του για τα επόμενα χρόνια. Στα 15 του έχει δημοσιεύσει πλείστες μελέτες για τα μαλάκια, ενώ τρία χρόνια αργότερα ξεκινά επισήμως τις σπουδές του στη Βιολογία που θα ολοκληρωθούν με τη διατριβή του με θέμα «Εισαγωγή στην οστρακολογία του Βαλέ».
Μετά τον Α´ Παγκόσμιο Πόλεμο το ενδιαφέρον του μετατοπίζεται στην ψυχολογία. Μετακομίζει στη Ζυρίχη, όπου παρακολουθεί μαθήματα στο Εργαστήριο Ψυχολογίας του Καρλ Γιουνγκ και διατελεί μαθητής του Όιγκεν  Μπλόιλερ, παρατηρώντας με το ζήλο νεοφώτιστου τη διεξαγωγή των συνεντεύξεων με τους ψυχικά ασθενείς. Το 1919 βρίσκεται στο Παρίσι προκειμένου να παρακολουθήσει μαθήματα Λογικής και Φιλοσοφίας της Επιστήμης στη Σορβόννη και Ψυχοπαθολογίας στο νοσοκομείο Σαλπετριέ. Την εποχή αυτή έρχεται σε επαφή με το έργο του Αμερικανού Τζέιμς Μπάλντουιν (James Mark Baldwin), από τους πρωτεργάτες της Πειραματικής Ψυχολογίας, ενώ αρχίζει να συνεργάζεται με τον Τεοντόρ Σιμόν (Théodore Simon) στο εργαστήριο Παιδοψυχολογίας του Αλφρέντ Μπινέ (Alfred Binet). Είναι η πρώτη φορά που ο Πιαζέ καλείται να ανιχνεύσει αυτό που θα μονοπωλήσει αργότερα την επιστημονική του σκέψη: το παιδικό και εφηβικό μυαλό (παρ’ ότι ηρνείτο πεισματικά να αποκαλέσει εαυτόν παιδοψυχολόγο). Κατ’ αρχήν το ενδιαφέρον του στράφηκε στις εσφαλμένες απαντήσεις που έδιναν παιδιά της ιδίας ηλικίας σε διάφορα ερωτήματα ευφυΐας στα πλαίσια των τεστ συλλογισμού του Σιρίλ Μπαρτ (Cyril Burt). Αυτές οι «λάθος» – για τα δεδομένα του ορθολογιστή ενήλικου – απαντήσεις μάγεψαν τον νεαρό επιστήμονα που άρχισε πλέον να παρακολουθεί στενά τα λόγια και τις πράξεις αυτών των λιλιπούτειων, ημιτελών πλασμάτων, διερευνώντας τους βασικούς μηχανισμούς της διανοητικής ανάπτυξής τους. Ο Ζαν Πιαζέ προέβη σε μια ανακάλυψη που ήταν, σύμφωνα τουλάχιστον με τον Αλβέρτο Αϊνστάιν (Albert Einstein), «τόσο απλή που μόνο μια ιδιοφυΐα θα μπορούσε ποτέ να συλλάβει». Πολύ απλά διαπίστωσε ότι τα παιδιά σκέφτονται διαφορετικά από τους μεγάλους. Οι «παράλογες» απαντήσεις που μοιάζουν τις περισσότερες φορές να δίνουν στα πιο απλοϊκά ερωτήματα εντάσσονται σε μια εσώτερη λογική διεργασία με τον δικό της πολύπλοκο κώδικα.
Σε ένα από τα πλέον περίφημα πειράματά του με δεκάδες ανυποψίαστα πιτσιρίκια, ο Πιαζέ έθεσε το ερώτημα:
«Τι είναι αυτό που δημιουργεί τον αέρα;»
και άρχισε να περισυλλέγει απαντήσεις.
Όταν η πεντάχρονη Τζούλια τού απάντησε:
«Τα δέντρα», εκείνος συνέχισε τον αλλόκοτο αυτό διάλογο με ένα ακόμη ερώτημα:
«Πώς το ξέρεις;».
«Τα είδα να κουνούν τα χέρια τους».
«Και πώς αυτό δημιουργεί τον αέρα;».
Στο σημείο αυτό η μικρή Τζούλια άρχισε να κουνά το χέρι της μπροστά από το πρόσωπό της αποφαινόμενη με άκρως σοβαρό ύφος:
«Να, έτσι. Μόνο που είναι μεγαλύτερα. Και υπάρχουν πολλά δέντρα».
Ο παιδικός υπερρεαλισμός είχε βρει επιτέλους έναν καλών προθέσεων ενήλικο συνομιλητή. Που δεν προσπαθεί να τον διορθώσει, προτιμά να τον επεξεργαστεί και να τον ερμηνεύσει.
«Τα παιδιά» λέει ο Πιαζέ «κατανοούν μόνο αυτά που επινοούν τα ίδια, γι’ αυτό κάθε φορά που προσπαθούμε να τα διδάξουμε κάτι υπερβολικά γρήγορα, τα εμποδίζουμε να επανεφεύρουν τον εαυτό τους».
Το 1921 αναλαμβάνει τη διεύθυνση του Ινστιτούτου Ζαν Ζακ Ρουσό(Jean Jacques Rousseau)της Γενεύης και το 1930 του Διεθνούς Γραφείου Εκπαίδευσης (International Bureau of Education) που υπήρξε πρόδρομος της UNESCO.
Με τη γέννηση του πρώτου του παιδιού το ενδιαφέρον του στρέφεται σχεδόν αναπόφευκτα στη βρεφική ηλικία. Τα τρία παιδιά του θα αποτελέσουν τα ιδανικά «πειραματόζωα» για τις μεταγενέστερες μελέτες του, στις οποίες θα συμβάλει με τη σειρά της ως ψυχολόγος και μητέρα τους, η σύζυγός του Βαλεντίν Σαντενέ (Valentine Châtenay). Την περίοδο αυτή θα περιγράψει τα στάδια της γνωστικής ανάπτυξης του παιδιού. Ανάμεσά τους:
α) το στάδιο της αισθησιοκινητικής ανάπτυξης που διαρκεί ως τα 2 χρόνια και χαρακτηρίζεται από τη σταδιακή κατάκτηση του κινητικού συντονισμού και της σταθερότητας των αντικειμένων,
β) το προσυλλογιστικό στάδιο (από 2 ως 7 χρόνων), κατά την οποία αναπτύσσεται η συμβολική λειτουργία και η προεννοιολογική σκέψη,
γ) το στάδιο της συγκεκριμένης σκέψης (από 7 ως 11 χρόνων), κατά το οποίο το παιδί αποκτά την ικανότητα των νοητικών πράξεων που όμως γίνονται πάνω σε συγκεκριμένα αντικείμενα και στο άμεσο παρόν.
Οι θεωρίες του, παρά την έντονη κριτική που δέχθηκαν κυρίως για τον υπερτονισμό του ρόλου της γνωστικής ανάπτυξης (σε βάρος της συναισθηματικής και της κοινωνικής), είχαν τεράστιο αντίκτυπο στην παιδαγωγική και στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε σήμερα αυτά τα τέλεια ημιτελή πλάσματα που υπήρξαμε κάποτε όλοι.
Πηγή το ΒΗΜΑ).
Ο Πιαζέ και η παιδική σκέψη
Του Παναγιώτη Βήχου
Η σκέψη του παιδιού έχει πάντα τη ρίζα της σε μια πράξη που προηγείται, λέει ο Πιαζέ. Η περίοδος όπου το παιδί αρχίζει να κάνει αφαιρέσεις από τον κόσμο που το περιβάλλει, ακολουθεί μια προηγούμενη περίοδο μη συνειδητής πράξης, μιας δραστηριότητας στοιχειώδους προσαρμογής στο περιβάλλον.
Όταν γεννιέται το παιδί δεν έχει συνείδηση του εαυτού του ή του εξωτερικού κόσμου. Δεν μπορεί να τοποθετηθεί σε τόπο και χρόνο. Έχει μόνο μερικά αισθησιοκινητικά συστήματα (λειτουργίες), που μπορούν να δεχτούν ερεθίσματα από το σώμα ή το άμεσο περιβάλλον, και στα οποία μπορεί να παρουσιάσει μερικές περιορισμένες αποκρίσεις. Με βάση αυτές τις αντιδράσεις αντανακλαστικού τύπου (όπως το να πιπιλάει, να αρπάζει το χέρι, να κουνάει το σώμα του), αναπτύσσεται η συμπεριφορά του.
Η τάση του παιδιού για πιπίλισμα, παραδείγματος χάρη, εμφανίζεται όταν το στόμα έρθει σε επαφή με κάποιο αντικείμενο. Μέσα απ’ αυτή την εμπειρία το παιδί συνειδητοποιεί βαθμιαία ότι όλα τα αντικείμενα δεν έχουν τις ίδιες ιδιότητες. Τα χείλη και το στόμα του έχουν καταγράψει το σχήμα, το μέγεθος, τη σκληρότητα, τη ζεστασιά των αντικειμένων, τη δυνατότητά τους να παρέχουν τροφή κλπ. Έχει καταγράψει έτσι το παιδί τις διαφορές των αντικειμένων. Οπότε, η τάση για πιπίλισμα παύει να είναι γενικευμένη και εντοπίζεται σε συγκεκριμένα είδη.
Το ίδιο περίπου συμβαίνει και με τις άλλες αισθησιοκινητικές λειτουργίες, όπως είναι η όραση. Αρχικά, η όραση είναι μια αντανακλαστική απάντηση στην ένταση του φωτός. Βαθμιαία τα μάτια αρχίζουν να επικεντρώνονται σε συγκεκριμένα αντικείμενα και να τα παρακολουθούν καθώς κινούνται. Αυτό συνοδεύεται και από την προσπάθεια του παιδιού να τα πιάσει.
Όλες αυτές οι αισθησιοκινητικές πράξεις συντονίζονται βαθμιαία, με σκοπό την ικανοποίηση των εσωτερικών αναγκών και έτσι την προσαρμογή στο περιβάλλον. Ταυτόχρονα, στη βάση αυτών αναπτύσσονται νέοι τρόποι συμπεριφοράς, μέσα από δραστηριότητες πολύ πιο γενικές από τις αρχικές. Με την επανάληψη αυτών των δραστηριοτήτων, το παιδί φτάνει στην αναγνώριση των αντικειμένων που χρησιμοποιεί, προχωρώντας μάλιστα και σε κινητική εκδήλωση αυτής της αναγνώρισης (π.χ. ελαφριά κίνηση του χεριού στη θέα ενός γνωστού αντικειμένου.
Στο τέλος του πρώτου χρόνου της ζωής του, το παιδί έχει ερευνήσει και ανακαλύψει όλα τα μέρη του μικρού κόσμου του μέσα από στοιχειώδης πράξεις που το ίδιο αναλαμβάνει.
Ο Πιαζέ περιγράφει χαρακτηριστικά τη συμπεριφορά ενός κοριτσιού 16 μηνών, που προσπαθεί να βγάλει ένα στολίδι από ένα σπιρτόκουτο. Το άνοιγμα του κουτιού είναι πολύ μικρό για να μπουν τα δάχτυλά της. Πασχίζει μα δεν τα καταφέρνει. Μετά κοιτάζει από πολύ κοντά το άνοιγμα και ανοίγει το στόμα της όλο και περισσότερο, σαν να αναπαριστά το άνοιγμα του κουτιού και την ανάγκη να το κάνει μεγαλύτερο. Μετά απ’ αυτό, το παιδί τραβάει προς τα έξω το συρτάρι του κουτιού και πιάνει το στολίδι. Σύμφωνα με τον Πιαζέ, το παιδί δημιούργησε στο μυαλό του μια αισθησιοκινητική παράσταση των σχέσεων που συνιστούσαν το πρόβλημα, ανακαλύπτοντας έτσι νοητικά και τη λύση του προβλήματος, μια διαδικασία που αναλαμβάνει από εκεί και πέρα το ίδιο να πραγματοποιήσει.
Έτσι γίνεται σαφές ότι, τη στιγμή που το παιδί εκτελεί μια πράξη στο περιβάλλον, αρχίζουν να εργάζονται οι νοητικές αισθησιοκινητικές του παραστάσεις προηγούμενων πράξεων που του θυμίζουν την τωρινή. Ανακαλύπτει μ’ αυτό τον τρόπο ένα νέο τύπο συμπεριφοράς μέσα από το έργο που εκτελεί.
Η σκέψη που αναπτύσσεται στα δύο πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού ονομάζεται αισθησιοκινητική σκέψη. Αυτή η σκέψη, που μπορεί να συσχετίσει την αιτία με το αποτέλεσμα, δεν επηρεάζεται από την πείρα των άλλων, που οικοδομείται στη βάση των συγκεκριμένων δραστηριοτήτων που  αναλαμβάνει το παιδί από την πρώτη στιγμή της ζωής του. Εκείνο που λείπει ακόμα είναι η κοινή σ’ όλους τους ανθρώπους γνώση που μεταδίδεται μέσω της γλώσσας. Σ’ αυτή την ηλικία δεν έχει αναπτυχθεί ακόμα η γλωσσική ικανότητα.
Σ’ αυτή τη χρονική περίοδο που αναπτύσσεται η αισθησιοκινητική σκέψη, το παιδί οικοδομεί εσωτερικά μοντέλα (εσωτερικές μιμήσεις) της εξωτερικής του δραστηριότητας. Προοδευτικά αποκτά την ικανότητα να αναδημιουργεί αυτά τα μοντέλα στο μυαλό του, με τη μορφή νοητικών εικόνων, ακόμα κι όταν δεν είναι παρούσες οι πράξεις που τα δημιούργησαν. Αναπτύσσονται δηλαδή νοητικά σύμβολα με την ανάκληση στο παρόν της περασμένης δραστηριότητας. Έτσι δημιουργούνται οι προ-έννοιες. Στην Προέννοια κυριαρχεί «… η έλλειψη συνθετικής σχέσης των στοιχείων ενός συνόλου και η αδυναμία άμεσης συσχέτισης των επιμέρους στοιχείων μεταξύ τους». (I. Piaget:Play, Dreams and Imitation). Οι Προέννοιες είναι παραστάσεις που δεν πετυχαίνουν ούτε πραγματική γενίκευση, ούτε πραγματική εξατομίκευση, αλλά αιωρούνται ανάμεσα στα δύο. Είναι εικόνες που αποτελούν σύμβολα πράξεων, αντικειμένων και γεγονότων που συνδέονται μεταξύ τους με ιδιαίτερο και αποκλειστικό τρόπο. Σ’ αυτή τη φάση είναι αδύνατο η σύνθεση των επιμέρους στοιχείων μιας εικόνας.
Η περίοδος του σχηματισμού προ-εννοιών είναι η περίοδος της προεννοιακής ή συμβολικής σκέψης (Διαρκεί από 2 έως 4 ετών). Η σκέψη αυτή βοηθάει στην ανάπτυξη της γλώσσας, γιατί και οι ίδιες οι λέξεις αποτελούν σύμβολα. Σ’ αυτή την περίοδο η γλώσσα απλά και μόνο συνοδεύει τη δραστηριότητα που βασίζεται στις εικόνες (σύμβολα). Η γλώσσα, σαν σύστημα εννοιολογικών συμβόλων, δεν είναι ακόμα προσιτή στο παιδί. Στη συμβολική σκέψη, η νοητική εικόνα κατευθύνει μια εξωτερική δραστηριότητα, ενώ στην αισθησιοκινητική σκέψη η δραστηριότητα προηγείται της εσωτερικής μίμησής της.
Στη φάση της συμβολικής σκέψης αρχίζουν οι στοιχειώδεις αφαιρέσεις, που με τη σειρά τους γίνονται οδηγοί σε μια νέα σειρά πράξεων, ανώτερων από τις προηγούμενες. Έτσι γίνεται η μετάβαση από την προεννοιακή στην εννοιακή σκέψη (ηλικία 4 έως 8 ετών), στη διαρθρωμένη δηλαδή αναπαράσταση του εξωτερικού κόσμου. Η γλώσσα αρχίζει πια να λειτουργεί σαν φορέας της σκέψης. Τα σύμβολα συσχετίζονται μεταξύ τους, οι λέξεις συσχετίζονται σε συντακτικές δομές. Σ’ αυτή την περίοδο, η συμμετοχή του παιδιού στο κοινωνικό σύνολο δίνει ώθηση στην ανάπτυξη των διανοητικών διαδικασιών.
Καθοριστικός παράγοντας της συμπεριφοράς γίνεται η ανάγκη επικοινωνίας με το κοινωνικό περιβάλλον. Αυτή η ανάγκη υπήρχε βέβαια και στο προηγούμενο στάδιο, αλλά τώρα αποκτά τις πραγματικές της διαστάσεις, μέσα από την ανάπτυξη της γλώσσας. Έτσι αρχίζει μια αμοιβαία εξελικτική διαδικασία, όπου η γλώσσα βοηθάει στην ανάπτυξη των νοητικών ενεργειών, ενώ από την άλλη η ίδια η ανάπτυξη της σκέψης επιτρέπει τη χρησιμοποίηση της γλώσσας σαν μια ενεργητική διανοητική δραστηριότητα.
Μ’ αυτό τον τρόπο πραγματοποιείται το πέρασμα από την προενεργητική σκέψη στην ενεργητική σκέψη. Μέσα από την κατάκτηση της γλώσσας, η προσωπική εικόνα (σύμβολο) του αντικειμένου δίνει τη θέση της στο κοινό λεκτικό σημείο που εκφράζει αυτό το αντικείμενο. Όταν εμφανίζεται η ενεργητική σκέψη, στα 7 ή 8 περίπου χρόνια, το «σημαίνον» στη σκέψη είναι περισσότερο το λεκτικό σημείο παρά η εικόνα. Η εικόνα τώρα δρα σαν προσωπικό σύμβολο που υποστηρίζει το λεκτικό σημείο. «Στο στάδιο της ενεργητικής σκέψης, η εικόνα υποβιβάζεται σε ένα απλό σύμβολο, ανεπαρκές, μολονότι μερικές φορές χρήσιμο, που παίζει το ρόλο απλού βοηθού του λεκτικού “σημαντικού” σημείου», (I. Plaget: Play, dreams and imitation).
Για τον Πιαζέ, η νοητική δραστηριότητα είναι μια σειρά πράξεων που σχηματίζουν ένα ολοκληρωμένο σύνολο. Μια νοητική δραστηριότητα έχει μια σειρά αλληλοσυσχετισμένων ιδιοτήτων που δημιουργήθηκαν εξελικτικά από την εσωτερίκευση των φυσικών πράξεων που εκτελέστηκαν στο περιβάλλον.
«… Το γεγονός ότι η γλώσσα των ενήλικων αποκρυσταλλώνει ένα ενεργητικό σχήμα, δεν σημαίνει ότι η ενέργεια έχει αφομοιώσει τις γλωσσικές μορφές. Πριν τα παιδιά μπορέσουν να κατανοήσουν την υπονοούμενη ενέργεια και την εξασκήσουν, πρέπει να φέρουν σε πέρας μια διαρθρωμένη πράξη ή ακόμα έναν ορισμένο αριθμό τέτοιων διαδοχικών πράξεων. Αυτές εξαρτώνται από τους λογικούς μηχανισμούς, δεν μεταδίδονται παθητικά από τη γλώσσα. Απαιτούν ενεργητική οικοδόμηση από την πλευρά του υποκειμένου», (I. Piaget: Early growth of logic).
Στην προσπάθεια όχι απλά να επικοινωνήσει αλλά να ενταχθεί στο κοινωνικό του περιβάλλον και έχοντας πια στη φάση της ενεργητικής σκέψης τη δυνατότητα να αποσπά ένα τεράστιο αριθμό πληροφοριών από το περιβάλλον με βασικό του εργαλείο τη γλώσσα, το άτομο οδηγείται σε συγκεκριμένες, ακριβείς ενέργειες μέσα από τη συστηματική παρατήρηση και τον πειραματισμό. Μετά τα 12 περίπου χρόνια το άτομο έχει τη δυνατότητα να σκέφτεται με αφηρημένες έννοιες και να βάζει στόχους (συγκεκριμένους σκοπούς) σαν βάση των ώριμων ενεργειών του.
«Η συμφωνία της σκέψης με τα πράγματα» και “η συμφωνία της σκέψης με τον εαυτό της” εκφράζει αυτή τη δυαδική μη μεταβλητή της προσαρμογής και της οργάνωσης. Οι δύο αυτές όψεις της σκέψης είναι αδιαχώριστες: με την προσαρμογή στα πράγματα η σκέψη οργανώνεται και με την οργάνωσή της δομεί τα πράγματα», (I. Plaget: Thw origin of intelligence).
Ο ΒΙΓΚΟΤΣΚΙ ΚΑΙ Η ΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ
{Ο Λεβ Σεμιόνοβιτς Βιγκότσκι (Лев Семенович Выготский, 12 Νοεμβρίου 1896 – 11 Ιουνίου 1934) ήταν σοβιετικός ψυχολόγος που ανακαλύφτηκε από το δυτικό κόσμο τη δεκαετία του 1960. Σύμφωνα με το Βιγκότσκι, η πνευματική ανάπτυξη των παιδιών είναι λειτουργία των ανθρώπινων κοινοτήτων, παρά μεμονωμένων ατόμων. Η συνεισφορά του είναι ευρέως σεβαστή και ασκεί επιρροή στους τομείς της αναπτυξιακής ψυχολογίας, της εκπαίδευσης, της ανάπτυξης του παιδιού και της μελέτης της γλώσσας. Το γνωστότερο βιβλίο του είναι το «Σκέψη και Γλώσσα» που εκδόθηκε το 1934.
Έργα: Λεβ Βιγκότσκι, «Σκέψη και Γλώσσα», μετάφραση Αντζελίνα Ρόδη, Αθήνα, Γνώση 1993 (β. εκδ) = α εκδ. 1987-88)}
Από ένα εντελώς διαφορετικό δρόμο απ’ αυτόν του Πιαζέ που άρχισε την έρευνα της παιδικής σκέψης μελετώντας τα τρία του παιδιά (ενώ μέχρι τότε το κύριο αντικείμενο της επιστήμης του ήταν η γενετική), ένας άλλος επιστήμονας, ο σοβιετικός Βιγκότσκι, έκανε ανάλογες μελέτες στη Σοβιετική Ένωση στη δύσκολη δεκαετία του 1930. Ο Βιγκότσκι πέθανε το 1938, σε ηλικία 38 χρόνων! Το πρωτοποριακό έργο του, μολονότι δεν πρόλαβε να το ολοκληρώσει ήταν για πολλά χρόνια απαγορευμένο από τον Στάλιν. Τις έρευνές του συνέχισε και ανέπτυξε ο μαθητής του Λούρια.
Για τον Βιγκότσκι ο σχηματισμός εννοιών στον εγκέφαλο του παιδιού είναι αποτέλεσμα μιας διαδικασίας (ενός προτσέσου) αφομοίωσης ορισμένων ιστορικά καθορισμένων νοημάτων. Η διαδικασία αυτή πραγματοποιείται μέσα στη δραστηριότητα του παιδιού στο περιβάλλον του. Μαθαίνοντας να κάνει ορισμένες πράξεις, το παιδί κυριαρχεί πάνω στις αντίστοιχες λειτουργίες και αφομοιώνει τις έννοιες. Στη συνέχεια σχηματίζει αφηρημένες έννοιες, που η κίνησή τους συνιστά αυτό που ονομάζουμε εσωτερική, πνευματική δραστηριότητα.
Η αντανάκλαση του αντικειμενικού κόσμου στον εγκέφαλο του παιδιού δεν είναι απλά αποτέλεσμα εξωτερικών επιδράσεων αλλά ξεκινά από την ίδια την αισθητηριακή, πρακτική του δραστηριότητα στην επαφή του με τον αντικειμενικό κόσμο. Αρχικά το παιδί για να προσαρμοστεί στο κοινωνικό περιβάλλον του αναλαμβάνει διάφορες δραστηριότητες όλο και πιο πολύπλοκες. Ήδη μέσα στον πρώτο χρόνο της ζωής του πρέπει να μάθει την καθαριότητα, να μάθει να τρώει, κλπ. Η σκέψη του αναπτύσσεται στην προσπάθειά του να πραγματοποιήσει με επιτυχία αυτές τις πράξεις στις οποίες δεν μπορεί να ανταπεξέλθει αν περιοριστεί στις μέχρι τότε ενστικτώδεις ενέργειες και μόνο. Ο κόσμος των ενήλικων στον οποίο βρέθηκε είχε απαιτήσεις από το παιδί και αυτό αναπτύσσεται πνευματικά για  να μπορέσει να ανταποκριθεί.
Αρχικά η συνείδηση υπάρχει μόνο με τη μορφή της νοητικής εικόνας που αποκαλύπτει το γύρω κόσμο στο υποκείμενο που τον αντιμετωπίζει μέσα από τη δράση του. Αυτή η δράση παραμένει ακόμα εξωτερική. Αργότερα, σ’ ένα επόμενο στάδιο, η δραστηριότητα γίνεται επίσης αντικείμενο της συνείδησης. Το άτομο συνειδητοποιεί τις πράξεις των άλλων και μέσω αυτών τις δικές του.
Σ’ αυτή τη διαδικασία αναπτύσσεται και η γλώσσα και πραγματοποιείται η επικοινωνία με το κοινωνικό σύνολο. Αυτή είναι η προϋπόθεση για τη γέννηση εσωτερικών πράξεων και λειτουργιών. Έτσι, η εικόνα-συνείδηση (συνείδηση που έχει σαν βάση τις εικόνες του αντικειμενικού κόσμου αντανακλασμένες στο προτσές στοιχειωδών δραστηριοτήτων) μετατρέπεται σε δράση-συνείδηση (συνείδηση που έχει απελευθερωθεί από την εξωτερική, πρακτική, αισθητηριακή δραστηριότητα και μπορεί να την ελέγχει κατευθύνοντας τώρα μια νέα, ανώτερη πράξη).
Η σκέψη είναι το διαλεκτικό αντίθετο της πράξης. Είναι ζωντανή αντανάκλαση της πάλης του ανθρώπου να ανταποκριθεί στα καθήκοντα που περιλαμβάνονται και υπαγορεύονται από καθορισμένες κοινωνικές σχέσεις που μέρος τους είναι και αυτός ο ίδιος. Αποφασιστικός παράγοντας (κοινωνικός) για την ανάπτυξη της σκέψης του παιδιού είναι η γλώσσα, από την οποία εξαρτώνται όλες οι πνευματικές λειτουργίες (μνήμη, αντίληψη, κλπ.).
Όπως ανέλυσε στο σημαντικότατο βιβλίο του «Σκέψη και γλώσσα», ο Βιγκότσκι, το να δίνουν τα παιδιά στα αντικείμενα ονόματα, το να σχηματίζουν έννοιες με λέξεις, τα βοηθάνε να αντιληφθούν αλλά και να θυμούνται τα αντικείμενα. Οι λέξεις είναι τα κύρια εργαλεία του σχηματισμού των ιδεών. Η γλώσσα διαχωρίζει την ειδικά ανθρώπινη σκέψη από τη σκέψη των ζώων. Με την ανακάλυψη του εργαλείου, (και το πέρασμα από τον πίθηκο στον άνθρωπο), ο άνθρωπος έχει πια να διεξάγει την πάλη του με τη Φύση μέσω της κοινωνικής συνεργασίας. Αυτό έκανε αναγκαία την ανάπτυξη της γλώσσας και της ειδικά ανθρώπινης σκέψης.
Μ’ άλλα λόγια, η σκέψη αναπτύσσεται μόνο όταν το υποκείμενο έχει ένα ιδιαίτερο κίνητρο (αρχικά είναι η ανάγκη προσαρμογής στο κοινωνικό περιβάλλον και επιβίωσης), που κάνει αναγκαία την πράξη. Όπως πολύ χαρακτηριστικά έλεγε ο Λούρια, ο μαθητής του Βιγκότσκι: «η ρίζα της σκέψης βρίσκεται πάντα στην παρουσία ενός καθήκοντος που πρέπει να εκτελεστεί», (Luria: The working brain).
Αντίθετα από την επίσημη ψυχολογία της αστικής διανόησης που θεωρεί έμφυτους τους βασικούς συντελεστές της πνευματικής ανάπτυξης του παιδιού, αντίθετα επίσης και από τους Watson, Skinner, κλπ, που θεωρούν τη σκέψη και τη συμπεριφορά σαν απλή απάντηση, καθορισμένη από τις παλιές και μόνο εμπειρίες του ατόμου, στις περιβαλλοντικές πιέσεις, ο Πιαζέ λέει: «η γνώση δεν πρέπει να θεωρείται προκαθορισμένη ούτε από τις εσωτερικές  δομές του ατόμου, αφού αυτές είναι αποτέλεσμα μιας συνεχούς και αποτελεσματικής οικοδόμησης, ούτε από τους προϋπάρχοντες χαρακτήρες του αντικειμένου, αφού αυτοί γίνονται γνωστοί μόνο χάρη στην αναγκαία διαμεσοποίηση των δομών…», (I. Piaget, I’ epistemologie genetique).
Σ’ αυτό το σημείο η σκέψη του Πιαζέ βρίσκεται πολύ κοντά στο διαλεκτικό υλισμό. Χωρίς αμφιβολία οι μαρξιστές μπορούν να θεωρούν τον Πιαζέ σαν ένα από τους λίγους γίγαντες της σκέψης του 20ου αιώνα, ιδιαίτερα στον τομέα της επιστήμης της ψυχολογίας. Παράλληλα με τον Πιαζέ, και σε ένα άλλο επίπεδο, ο σοβιετικός Βιγκότσκι, οπλισμένος με το διαλεκτικό υλισμό,  έφτασε στο ίδιο βασικό συμπέρασμα: η ανθρώπινη συνείδηση καθορίζεται όχι από έμφυτους παράγοντες, ούτε μονόπλευρα από τα πράγματα και τα φαινόμενα του περιβάλλοντος, αλλά από το είναι, δηλαδή από το προτσές της υλικής ζωής, της ανθρώπινης δραστηριότητας που μέσα σε ένα σύστημα κοινωνικών σχέσεων αλλάζει τη Φύση σαν μέρος αυτής της Φύσης.
Η ανθρώπινη συνείδηση στην αμεσότητά της είναι η εικόνα του κόσμου που ξεδιπλώνεται μπροστά στον άνθρωπο και αντανακλάται στον εγκέφαλό του. Αυτή η εικόνα περικλείνει και τον ίδιο τον άνθρωπο με τις πράξεις του και τις ψυχικές του καταστάσεις. Οι βιολογικοί προκάτοχοι της συνείδησης βρίσκονται στα ζώα. Ανάμεσα στον άνθρωπο και τα ζώα υπάρχει μια ορισμένη συνεχότητα της πνευματικής τους εξέλιξης. Τα ζώα έχουν την ικανότητα της σκέψης που εκφράζεται στη δυνατότητα που έχουν να φτάνουν στο στόχο τους ανακαλύπτοντας δύσκολους και δαιδαλώδεις δρόμους και φτάνοντας ακόμα και στη χρησιμοποίηση διάφορων εργαλείων! Η ποιοτική διαφορά της σκέψης των ζώων από τη σκέψη των ανθρώπων βρίσκεται στη δυνατότητα των ανθρώπων να σχηματίζουν έννοιες, να τις συνδυάζουν και να συνειδητοποιούν τη στάση τους προς το περιβάλλον.
Αρχικά, αυτή η συνειδητοποίηση περιορίζεται στις αισθητηριακές εικόνες, το συνδυασμό τους, την πρωτόγονη γενίκευσή τους. Όσο όμως οι μορφές της εργασίας και των κοινωνικών σχέσεων γίνονται πιο πολύπλοκες, τόσο ο άνθρωπος αναπτύσσει περισσότερο την ικανότητα της σκέψης του να λειτουργεί με αφαιρέσεις, με τις πιο λεπτές έννοιες, κρίσεις και συσχετίσεις. Αυτό αντανακλά τις ακόμα πιο στενές σχέσεις του με τα αντικείμενα και τα φαινόμενα της πραγματικότητας.
«Έχουμε κοινό με τα ζώα όλη τη δραστηριότητα της κατανόησης: την επαγωγή, την απαγωγή, και έτσι την αφαίρεση επίσης… ανάλυση άγνωστων αντικειμένων (ακόμα και το σπάσιμο ενός καρυδιού είναι αρχή της ανάλυσης) σύνθεση (στην πονηριά του ζώου) και, σαν ένωση και των δύο, πείραμα (στην περίπτωση καινούργιων εμποδίων και καταστάσεων που αντιμετωπίζονται για πρώτη φορά). Στη φύση τους όλοι αυτοί οι τρόποι διαδικασίας – επομένως όλα τα μέσα επιστημονικής έρευνας που η κοινή λογική αναγνωρίζει – είναι απολύτως τα ίδια στους ανθρώπους και στα πιο αναπτυγμένα ζώα… Διαφέρουν μονάχα στο βαθμό (ανάπτυξης της μεθόδου σε κάθε περίπτωση). Τα βασικά χαρακτηριστικά της μεθόδου είναι τα ίδια και οδηγούν στα ίδια αποτελέσματα τον άνθρωπο και τα ζώα, αφού και τα δύο λειτουργούν και κινούνται μ’ αυτές τις στοιχειώδεις μεθόδους.
Από την άλλη, η διαλεκτική σκέψη – ακριβώς επειδή προϋποθέτει την έρευνα της φύσης των ίδιων των εννοιών – είναι δυνατή μόνο για τον άνθρωπο, και γι’ αυτόν μονάχα σ’ ένα συγκριτικά ψηλό στάδιο ανάπτυξης…», (Ένγκελς: Διαλεκτική της Φύσης).
Η ανάπτυξη της ανθρώπινης συνείδησης συνδέεται άμεσα με την ανάπτυξη της γλώσσας, του διαρθρωμένου λόγου, μέσα στο προτσές της εργασίας, όπου οι άνθρωποι συνεργάζονται και αναγκαία επικοινωνούν μεταξύ τους. Η επικοινωνία όμως αυτή παίρνει τη μορφή των κοινωνικών σχέσεων, ενώ αντίθετα στα ζώα παίρνει άλλη, ποιοτικά κατώτερη μορφή που δεν απαιτεί το λόγο.
«Η μικρή επικοινωνία που χρειάζονται ακόμα και τα πιο αναπτυγμένα ζώα μπορεί να γίνει και χωρίς διαρθρωμένο λόγο», (Ένγκελς, όππ.). Οι ηχητικές ή κινητικές αντιδράσεις των ζώων εκφράζουν μια ορισμένη συναισθηματική κατάσταση μετά από κάποιο ερέθισμα (π.χ. προσέγγιση του κινδύνου, παρουσία τροφής, κλπ), χωρίς όμως να υποδηλώνουν το αντικείμενο σαν τέτοιο ή το είδος του φαινομένου με το οποίο συνδέονται. Ο ανθρώπινος λόγος, αντίθετα, συνδέεται άμεσα και υποδηλώνει τα αντικείμενα, τις ιδιότητές τους, τις σχέσεις τους. Χρησιμεύει έτσι σαν ο πιο σπουδαίος τρόπος ανθρώπινης επικοινωνίας και σαν εργαλεία της σκέψης.
Η γλώσσα στηρίζεται στη σκέψη, και όχι το αντίστροφο που υποστηρίζει ο νεοθετικισμός. Όπως τόνιζε ο Πιαζέ: «η γλώσσα υπόκειται στη νόηση ή στη λογική της και όχι το αντίστροφο, όπως το πιστεύει ο σύγχρονος θετικισμός. Όσο σπουδαία και αν είναι για μας η ψυχογλωσσολογία, ιδίως στις ψυχογενετικές της διαστάσεις αποκλείεται η υπαγωγή της ψυχολογίας των γνωστικών λειτουργιών στη γλωσσολογία», (Ζαν Πιαζέ: Επιστημολογία των επιστημών του ανθρώπου). Η γλώσσα βοηθάει τη μετάβαση από τη ζωντανή ενατένιση, από την αισθητηριακή αντίληψη στη γενικευμένη, αφηρημένη σκέψη. «Κάθε λέξη (γλώσσα) γενικεύει, παγκοσμιοποιεί», (Λένιν τόμος 38).  
Η συνείδηση και η γλώσσα αποτελούν μια εσωτερικά αντιφατική ενότητα διαφορετικών φαινομένων. Η συνείδηση αντανακλά την πραγματικότητα, ενώ η γλώσσα την υποσημαίνει, εκφράζοντας τις σκέψεις που αναπτύσσονται σ’ αυτή την υλική βάση. Υπάρχει μια στενή διαλεκτική σχέση ανάμεσα στις δύο μορφές της συνείδησης, την ατομική και την κοινωνική. Η κοινωνική συνείδηση αντανακλά το κοινωνικό είναι, ενώ η ατομική εκφράζει τα μοναδικά χαρακτηριστικά, τις ιδιομορφίες της ανατροφής, τους συγκεκριμένους όρους της ζωής του ατόμου σε συνεχή αλληλεπίδραση με το κοινωνικό περιβάλλον. Περιεχόμενο της κοινωνικής συνείδησης είναι τα προϊόντα της κοινωνικό-ιστορικής πρακτικής που έχουν γίνει έννοιες, σαν μέρος της πνευματικής αντανάκλασης του κόσμου από το κοινωνικό άτομο.
Οι έννοιες αυτές παράγονται από την κοινωνία και εκφράζουν την ιστορία της κίνησης της επιστήμης και της ιδεολογίας. Αλλά οι έννοιες αυτές έχουν και μια άλλη κίνηση μέσα στο προτσές της δραστηριότητας και της συνείδησης ιδιαίτερων ατόμων. Η κίνηση αυτή, όπου οι έννοιες εξατομικεύονται και «υποκειμενοποιούνται» χωρίς όμως να χάνουν την κοινωνική και ιστορική τους φύση, αποτελεί το περιεχόμενο της ατομικής συνείδησης. Όπως ανέλυσε ο Βιγκότσκι, στα πρώτα στάδια της ζωής, τόσο η ατομική όσο και η κοινωνική συνείδηση, έχουν σαν περιεχόμενό τους κοινές έννοιες.
Όσο όμως αλλάζουν οι ανθρώπινες σχέσεις με την ανάπτυξη των παραγωγικών μέσων και την εμφάνιση του κοινωνικού καταμερισμού της εργασίας και της ατομικής ιδιοκτησίας, τόσο αλλάζει και η σχέση ατομικής και κοινωνικής συνείδησης. Οι έννοιες της ατομικής συνείδησης αποκτούν σιγά σιγά ένα προσωπικό νόημα, διαφορετικό για τα διάφορα άτομα. Έτσι δημιουργείται ένα χάσμα ανάμεσα στις προσωπικές και τις αντικειμενικές έννοιες.
Για παράδειγμα, για το μισθωτό εργάτη, η αντικειμενική έννοια του προϊόντος που παράγει εξαφανίζεται μέσα στην προσωπική έννοια αυτού του προϊόντος που ταυτίζεται με το μισθό του. Το ίδιο το προϊόν και το ενδιαφέρον να το παράγει εξαφανίζονται μέσα στο μισθό. Αυτό το φαινόμενο ο Βιγκότσκι το ονομάζει «κρυμμένη πλευρά της συνείδησης. Μετά την αλλαγή των παραγωγικών σχέσεων σε σοσιαλιστικές, η προσωπική έννοια θα ενσωματωθεί στην αντικειμενική.
Ιστορικά, εκείνο που αλλάζει σε κάθε στάδιο ιστορικής ανάπτυξης είναι ο χαρακτήρας των σχέσεων που συνδέουν τους σκοπούς και τα κίνητρα της δράσης. Όπως αναλύει ο Λένιν στα «Φιλοσοφικά Τετράδια», ο άνθρωπος μέσα στην κοινωνία δεν βρίσκει μόνο τους εξωτερικούς όρους όπου πρέπει να προσαρμόσει τη δραστηριότητά του, αλλά οι ίδιοι οι κοινωνικοί όροι περιέχουν τα κίνητρα και τους σκοπούς της δραστηριότητάς του, τους τρόπους και τα μέσα της πραγματοποίησής τους. Δηλαδή, η κοινωνία παράγει την ανθρώπινη δραστηριότητα.
Αυτή ακριβώς η υπογράμμιση του ρόλου της πράξης του κοινωνικού ατόμου από την πρώτη στιγμή της ζωής του είναι η μεγάλη συμβολή τόσο του Πιαζέ, όσο και του Νιγκότσκι (καθώς και του μαθητή του Λούρια) στο χώρο της επιστημονικής ανάλυσης της σκέψης και της γλώσσας. Στο έργο και των δύο αυτών μεγάλων ερευνητών, αποδείχνεται επιστημονικά, ότι η ανθρώπινη συνείδηση δεν είναι μια επίπεδη επιφάνεια, ούτε μια απλή ικανότητα δημιουργίας εικόνων και συμβόλων, βάση της είναι η δράση του κοινωνικού ατόμου. Η ανάπτυξη της συνείδησης είναι η εσωτερική κίνηση της δραστηριότητας του ατόμου μέσα σε ένα δοσμένο σύστημα (παραγωγικών) κοινωνικών σχέσεων, όπου αναπτύσσει τους σκοπούς και τα κίνητρά του.
«Η πρακτική δραστηριότητα του ανθρώπου πρέπει να οδηγεί τη συνείδησή του στο να επαναλάβει χιλιάδες φορές τα διάφορα λογικά σχήματα μέχρις ότου μπορέσουν αυτά τα σχήματα να αποκτήσουν τη σημασία αξιωμάτων. Η κίνηση του Σκοπού έχει τώρα πετύχει αυτό το αποτέλεσμα: ότι η στιγμή της εξωτερικότητας δεν τοποθετείται μόνο στην Έννοια, και η Έννοια δεν είναι μόνο ένα καθήκον και μια επιθυμία αλλά, σαν συγκεκριμένη ολότητα, είναι ταυτόσημη με την άμεση αντικειμενικότητα», (Β. Ι. Λένιν: Φιλοσοφικά Τετράδια, σελ. 90). 
.