ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ, ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΙΣΜΟΣ

ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ, ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΙΣΜΟΣ

Μια ενδιαφέρουσα συζήτηση του Παναγιώτη Βήχου με τον Τούρκο Αλή στον Κερμεντέ της Κω.


Δημοσιεύθηκε στη ΝΕΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ στις 20 Ιούλη 1991 και στο βιβλίο "ΚΡΑΤΙΚΗ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΙΣ" Εκδ. ΛΕΩΝ, 1993 σελ. 247-251.

Ο Αλή έχει ένα μαγαζάκι στην τούρκικη συνοικία της Κω, στον Κερμεντέ. Μου δηλώνει από την αρχή ότι είναι μαρξιστής και πως την εφημερίδα μας, τη ΝΕΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ και στον τροτσκισμό που αυτή αντιπροσωπεύει, ανακαλύπτει πράγματα που ο σταλινισμός τα είχε μπερδεμένα στο μυαλό του. Ενα μεγάλο ζήτημα που πάντα τον απασχολούσε και τον προβλημάτιζε ήταν το ζήτημα των μειονοτήτων. Ο αλή έχει ξεκαθαρίσει τις σκέψεις του και έχει κατασταλάξει σε ορισμένα σοβαρά συμπεράσματα.

Το απόγευμα συγκεντρώνει γύρω του μια μεγάλη παρέα από πατριώτες του και συζητούν γύρω από την πολιτική ζωή του τόπου, της Τουρκίας και ολόκληρου του κόσμου. Πιστεύει πως αυτό που σήμερα καταρρέει - στην ΕΣΣΔ - δεν είναι ο κομμουνισμός, ο οποίος δεν έχει ακόμα θεμελιωθεί και ούτε μπορεί να θεμελιωθεί σε μια μόνο χώρα, αλλά ο σταλινισμός και ο καπιταλισμός.

"Αυτό που θα γεννηθεί έπειτα από πολλές ανακατατάξεις, ταξικές συγκρούσεις και αγώνες, θα είναι η επαναστατική ηγεσία του κόμματος της εργατικής τάξης που και αυτό θα είναι παγκόσμιο, και η επανάσταση. Ο σοσιαλισμός είναι το επόμενο βήμα της ανθρωπότητας όσο και αν αυτό σήμερα φαντάζει ουτοπία".

Στο ζήτημα αυτό είναι κατηγορηματικός ο Αλή, αλλά η κυρίως συζήτηση που κάναμε αφορούσε τις μειονότητες και τη στάση που κρατάνε οι συγκεκριμένοι φίλοι συνομιλητές μου σ΄ αυτό το θέμα.

"Άκουσε σύντροφε Βήχο. Θα ήθελα προτού προχωρήσουμε σε μια διεξοδική αναφορά και ανάλυση της κατάστασης που υπάρχει στην Κω, την Ρόδο και κυρίως στη Δυτική Θράκη, να δούμε την αντίληψη που έχουν οι εκάστοτε ελληνικές και τούρκικες κυβερνήσεις γι΄ αυτό που ονομάζουν "μειονότητα". Οι μεν πρώτοι ονομάζουν "μουσουλμανική μειονότητα" τον συγκεκριμένο πληθυσμό, ο οποίος κατάφερε και επιβίωσε στα εδαφικά όρια του "κυρίαρχου" ελληνικού εθνικού κράτους όπως αυτά διαμορφώθηκαν μέσα στα πλαίσια διακρατικών συμφωνιών, συμβιβασμών, ανακατατάξεων, "ιστορικών" συνθηκών, μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, διατηρώντας τις "ιδιομορφίες" του στον τρόπο ζωής, στη γλώσσα, στο θρήσκευμα (μουσουλμανικό) και σε γενικότερες καταβολές.

Είναι φυσικό, λοιπόν, γι΄ αυτούς - για μας δηλαδή - να υπόκεινται όχι μόνο στη "συνηθισμένη" εκμετάλλευση που προσφέρει απλόχερα κάθε αστικό κράτος στους υπηκόους του, αλλά ακόμα χειρότερα, να αντιμετωπίζουν πολλές φορές τον κοινωνικό ρατσισμό που "δικαιολογείται" από τους εκφραστές του από την γαλουχημένη μέσα από τους αιώνες "φυσική" αντιπαλότητα και εχθρότητα των λαών".

Ο Αλή έχει ανοίξει τα χαρτιά του με κοιτάζει κατάματα και συνεχίζει, ενώ το μαγνητόφωνο καταγράφει τις απόψεις του. Γύρω μας Τούρκοι και Έλληνες, κάτοικοι του Κερμεντέ, ακούνε με ενδιαφέρον.

"Από την άλλη πλευρά το τουρκικό καθεστώς θεωρούσε και θεωρεί την "τουρκική μειονότητα" ως πρόσχημα το προκάλυμμα για να αναπτύξει και δικαιολογήσει τις επεκτατικές του διαθέσεις στην ευρύτερη περιοχή, εκμεταλλευόμενο την γλώσσα και την θρησκεία. Εμφανίζεται σαν φυσικός προστάτης της, το ίδιο καθεστώς που ευθύνεται για την εξόντωση χιλιάδων τούρκων, Κούρδων και Αρμένιων αγωνιστών και απλού κοσμάκη. Μέσω του τουρκικού προξενείου καθώς και εγκαθέτων θρησκευτικών λειτουργών, η τουρκική προπαγάνδα προσανατολίζεται στην εδραίωση της εθνικής τουρκικής συνείδησης. Εμείς σύντροφε θεωρούμε ότι η λεγόμενη είτε "μουσουλμανική" είτε "τουρκική μειονότητα" σίγουρα αποτελεί αντικείμενο εκμετάλλευσης και καταπίεσης, τόσο από το ελληνικό, όσο και από το τουρκικό κράτος. Το τουρκικό κράτος κατόρθωσε με πολύμορφους περιορισμούς - μετά την Συνθήκη της Λοζάννης (24/7/1923) - με μαζικές απελάσεις Ελλήνων, δολοφονίες καθώς και με την ασφυκτική πίεση που άσκησε με κάθε τρόπο και η οποία επέφερε πολλές φορές τις "ηθελημένες" μαζικές αποχωρήσεις, να οδηγήσει στη συρρίκνωση την ελληνική μειονότητα της Κων/πόλεως. Σήμερα αριθμεί 3.500 άτομα περίπου. Πρέπει εδώ να σου πω και να σημειώσω πως η οικονομική - κοινωνική ευημερία καθώς και το πολιτιστικό - πολιτισμικό επίπεδο που ήταν ιδιαίτερα ψηλά στη συγκεκριμένη "μειονότητα" και που σίγουρα αποτελούσαν αγκάθι και μελλοντικό κίνδυνο για την τουρκική πλευρά, η οποία ήταν και είναι πιο έμπειρη από την ελληνική στην εξόντωση μειονοτήτων, έφτασε πιο εύκολα στο επιθυμητό γι΄ αυτήν αποτέλεσμα".

Ο Αλή ο οποίος ήρθε στη συζήτηση προετοιμασμένος συμβουλεύτηκε τις σημειώσεις του και συνέχισε:

"Στο πογκρόμ της 6ης Σεπτέμβρη του 1955 οφείλεται εκτός από τον παραπάνω λόγο, και στις ανησυχίες που είχαν δημιουργήσει τόσο στο τουρκικό κράτος, όσο και στη Μεγάλη Βρετανία, οι προσπάθειες των Ελληνοκυπρίων για το σπάσιμο των δεσμών της αποικιοκρατίας και την αναζήτηση της αυτοδιάθεσης. Το ελληνικό κράτος, από την πλευρά του, ακολούθησε με "προσεκτικό" τρόπο τον δρόμο της κοινωνικής υποβάθμισης των Μουσουλμάνων, παρ΄ ότι οι γεωργοί κυρίως μουσουλμάνοι με την υπανάπτυκτη κοινωνία τους, την προσκόλληση στις παραδόσεις δεν δημιουργούσαν προϋποθέσεις που να βάζουν σε κίνδυνο το καθεστώς, και αυτή η πολιτική εκφράστηκε με διάφορες απαλλοτριώσεις, εξαγορές της γης που κατείχαν, απαγορεύσεις για ανέγερση οικοδομών και άλλα πολλά".

Ερώτηση Π.Β: "Φίλε Αλή. Πιστεύω ότι το πολιτιστικό-πολιτισμικό επίπεδο των συμπατριωτών σου είναι, μπορώ να πω, ιδιαίτερα χαμηλό. Και αυτό, κατά την προσωπική μου εκτίμηση, γιατί διατήρησε μια εσώκλειστη δομή και λειτουργία, που στηριζόταν στο θρησκευτικό της χαρακτήρα και απεμπολούσε κάθε είδους νεωτερισμούς. Έτσι λόγω της έντονης θρησκευτικής πεποίθησης ο κεμαλισμός (εξευρωπαϊσμός) δεν κατόρθωσε να έχει απήχηση...

Αλή: "Σύντροφε Παναγιώτη, οι μουσουλμάνοι όταν αναφέρονται στην Τουρκία λένε: η χώρα που πιστεύει σε πέτρες. Κι αυτό γιατί η Τουρκία είναι διάσπαρτη από αγάλματα και προτομές του Κεμάλ Ατατούρκ.

Ερώτηση Π.Β. "Πέρα από τους φίλους που σήμερα κουβεντιάζουμε, οι Τούρκοι γενικά τι απόψεις έχουν πάνω στα "μειονοτικά" προβλήματα που υπάρχουν;

Αλή: Υπάρχει μια κάστα που διαχωρίστηκε και διαφοροποιήθηκε μέσα από την αστικοποίηση που ανέφερα... Είναι ένα μικρό τμήμα της "μειονότητας" που απαρτίζεται από επιχειρηματίες, ελεύθερους επαγγελματίες (που έχουν οικονομικά συμφέροντα και στην Τουρκία, με επενδύσεις, οικόπεδα που προήλθαν από την "παράνομη" εξαγωγή χρημάτων που συσσωρεύτηκε στον ελλαδικό χώρο) και "μορφωμένους" είτε στην Ελλάδα είτε στην Τουρκία διανοούμενους. Από τους τελευταίους μέσω της ευχέρειας που έχουν στην εκπαίδευση της τουρκικής γλώσσας, καθώς και από ιμάμηδες και ανώτερους θρησκευτικούς λειτουργούς καλλιεργείτε - αυτό τόνισέ το - επίμονα στη "μειονότητα" η εθνική τουρκική συνείδηση. Συχνά πετιούνται προκηρύξεις που προβάλλουν και προσπαθούν να εμφυσήσουν τα ιδανικά του παντουρκισμού.

Ερώτηση Π.Β:Πως βλέπετε τις διεθνείς εξελίξεις, την έξαρση του εθνικισμού και τη στάση της τούρκικης κυβέρνησης μπροστά σ΄ αυτά τα γεγονότα;

Αλή: Άκουσε σύντροφε. Σημαντικότατους παράγοντες των διεθνών ανακατατάξεων στο άμεσο μέλλον είναι φανερό ότι θα αποτελέσουν η κλιμάκωση της έξαρσης του εθνικισμού στη Σοβιετική Ένωση, η οποία πιθανόν να επιφέρει τον κατακερματισμό της με την αποκοπή και την αυτονόμηση των σοβιετικών δημοκρατιών, και η ρευστότητα της κατάστασης στα Βαλκάνια, π.χ. στη Γιουγκοσλαβία. Μέσα σ΄ αυτές τις συνθήκες δεν είναι παράξενες οι δηλώσεις όπως αυτή του υπουργού Προεδρίας του τουρκικού κράτους για την "δημιουργία νέων τουρκικών δημοκρατιών γύρω από τα σύνορά μας" και η πρόταση για τη δημιουργία υπουργείου Μειονοτήτων για τα 100.000.000 Τούρκων της διασποράς (Αζέροι, Τουρκομάνοι, Ουζμπεκιανοί κλπ.). Φαίνεται καθαρά ότι το τουρκικό καθεστώς θέλει να εκμεταλλευτεί και να επωφεληθεί από πιθανή διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης καθώς και από την ύπαρξη μιας συμπαγούς μουσουλμανικής μειονότητας που εκτείνεται από τα σύνορα της Ανατολικής Θράκης μέχρι το Κοσσυφοπέδιο.

Ερώτηση Π.Β: Για να εμποδιστεί αυτή η κατάσταση, για να υπερισχύσει ο διεθνισμός πάνω στον εθνικισμό, νομίζω πώς πρέπει να γίνουν μεγάλες προσπάθειες από τους κομμουνιστές, τους διεθνιστές όλου του κόσμου, με σκοπό την ουσιαστική προσέγγιση ανάμεσα στους λαούς, στους εργαζόμενους, με προϋπόθεση την και από τις δύο πλευρές αναγνώριση των διαφόρων ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και την έμπρακτη συναδέλφωση των εργαζομένων από διαφορετικές χώρες. Δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν όπου και αν κατοικούν.

Αλή: Αυτή η προοπτική είναι που τρομάζει τις κυβερνήσεις και είναι ένας από τους πιο σημαντικούς λόγους που έχουν καταβληθεί τόσο έντονες προσπάθειες τόσο από το ελληνικό καθεστώς (με την ακατάπαυστη βοήθεια της ελληνορθόδοξης εκκλησίας) όσο και από τα φερέφωνα της κρατικής τουρκικής προπαγάνδας, για τη διατήρηση και εμπέδωση της εχθρότητας, του φανατισμού, της ανασφάλειας, του φόβου και της καχυποψίας ανάμεσα στους δύο λαούς μας κυρίως που εμπλέκει και χρησιμοποιεί και άλλα μικρότερα πληθυσμιακά κομμάτια, όπως οι Πομάκοι, οι Τσιγγάνοι, οι Πόντιοι, οι Ρωσοπρόσφυγες και μικρός αριθμός Αρμενίων. Βλέπουμε όλοι την ατμόσφαιρα ετοιμότητας για "τυχόν" πόλεμο, με ασκήσεις, παραβιάσεις συνόρων κλπ. Θα κλείσω σύντροφε, με τα δικά σας λόγια που τόσο με έχουν αγγίξει: "Ένας πόλεμος θα είναι καταστροφικός και για τους δύο λαούς. Δεν είναι μόνο το αίμα και η οικονομική εξαθλίωση... Ένας πόλεμος, ανεξάρτητα από το ποιος θα είναι ο νικητής, θα προωθήσει την πολιτική επικυριαρχία και τα σχέδια του ιμπεριαλισμού και από τις δύο πλευρές του Αιγαίου. Η οποιαδήποτε εθνικιστική πολιτική είναι βαθιά αντιδραστική, από οπουδήποτε και αν προέρχεται. Είναι καθήκον της εργατικής τάξης να χαράξει μια διεθνιστική επαναστατική πολιτική ιδιαίτερα σ΄ ένα χώρο όπως τα Βαλκάνια. Οι Έλληνες και οι Τούρκοι εργαζόμενοι δεν έχουν να χωρίσουν τίποτα μεταξύ τους. Αντίθετα πολλά είναι αυτά που τους ενώνουν για κοινούς αγώνες. Η φτώχεια, η εξαθλίωση, η καταβαράρθρωση του βιοτικού επιπέδου τους, καθώς και το χτύπημα των δημοκρατικών ελευθεριών γίνεται και από τις δύο πλευρές. Ο μόνος τρόπος για να ξεμπερδεύουμε με αυτές τις καταστάσεις είναι η επαναστατική ανατροπή ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΟ καθεστώτων και η εγκαθίδρυση εργατικής εξουσίας που θα αναπτύξει τη διεθνιστική αλληλεγγύη". Σύντροφοι το ενδιαφέρον που δείχνετε για τα προβλήματά μας είναι καθαρό σε μας πώς είναι αληθινό, είσαστε επαναστάτες και πραγματικοί κομμουνιστές. Αν κάποιοι αμαύρωσαν το ωραιότερο ιδανικό, εσείς οι Τροτσκιστές όπως τόσες δεκαετίες διακηρύσσετε θα του δώσετε την πραγματική του μορφή. Δεν γνωρίζαμε το ΕΕΚ (Εργατικό Επαναστατικό Κόμμα). Το μάθαμε από τη ΝΕΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ και από τις συζητήσεις που κάναμε μαζί σου. Δεν θα χάσουμε την επαφή μας. Θα παίρνουμε την εφημερίδα. Δεν θα χαθούμε Αρκαντάς.